www.boswachtersblog.nl/ Schoorlse Duinen

Van koe naar schaap, tijd voor nieuwe hulptroepen

24 april 2025 Boswachter Samuelle van Deutekom in Schoorlse Duinen

De Wagyu koeien in de Schoorlse Duinen gaan verhuizen. Begin mei gaan ze met de boer mee om op een andere plek te gaan grazen. In plaats van met koeien, zal er vanaf het najaar meer gewerkt gaan worden met schapen en geiten.

Opzoek naar evenwicht
De koeien in de duinen zijn een bekend beeld. De grote grazers staan rustig te eten langs het fietspad of pootje te baden in een natte duinvallei. De afgelopen jaren is de kuddesamenstelling geregeld veranderd. In 2010 werden de koeien verwelkomd in een kleine kudde van 7 koeien. Hierna hebben er verschillende rassen en aantallen koeien in het gebied rondgelopen. Er werd steeds gekeken naar wat het gebied nodig had en of de koeien genoeg te eten hadden. Daarnaast kwam ook geregeld een schaapskudde langs.

Grazers als hulpboswachter
Grazers zijn er in veel soorten en maten. Van gehouden dieren zoals koeien en schapen of wilde dieren zoals reeën. En ondanks alle verschillen helpen ze allemaal in het natuurbeheer. Ze eten grassen en andere snel groeiende planten weg. Zo blijft het gebied open. In de Schoorlse Duinen helpen grazers met ruimte maken voor korstmossen en andere langzaam groeiende planten. Snelgroeiende planten zoals Amerikaanse vogelkers en grassen worden weggegeten.

Koeien in de Schoorlse Duinen
In 2010 liep er een grote kudde met jongen in de Schoorlse duinen

Meten is weten
Om goed het effect van de begrazing te meten is in 2023 een onderzoek gedaan in de Schoorlse Duinen. Daaruit kwam naar voren dat het begrazen met koeien niet het gewenste effect heeft. Doordat ze graag de bessen van Amerikaanse vogelkers eten en de pitten ergens anders uitpoepen dragen ze juist bij aan de verspreiding i.p.v. van de bestrijding.

En de koeien lopen in patronen waarbij er paadjes ontstaan. Door de kalkarme bodem duurt het heel langs voordat deze paadjes weer dichtgroeien. Bezoekers zien dit paadje en denken ‘dat is een leuke wandelroute’. Hierdoor ontstaan er steeds meer extra paden. Dit zorgt voor meer verstoring van bijvoorbeeld broedvogels.

Daarom is besloten dat de koeien naar een andere locatie gaan en dat er vanaf het najaar meer gewerkt gaat worden met schapen en geiten. Dit gebeurt o.a. met drukbegrazing, de schapen staan een tijd op dezelfde plek. Hierdoor worden niet alleen de lekkere plantjes opgegeten maar ook die planten die in eerste instantie minder aantrekkelijk zijn. Geiten zijn echte alleseters en kunnen bijvoorbeeld ook de houtige Amerikaanse Vogelkers verorberen.

Geiten lusten misschien niet alles maar wel heel veel.

Dag koeien
Het is een gek idee dat de koeien na zoveel jaar de duinen weer gaan verlaten. Ze horen er toch een beetje bij. Gelukkig gaan ze naar een fijne plek. Ondertussen blijven we de resultaten van de begrazing bekijken en zo nodig bijsturen. Daarom blijven de koeienrasters staan, want wie weet welke hulp we in de toekomst kunnen gebruiken.

reageren

geef een reactie

  • Christina van Stroe
    25 april 2025 om 07:09

    Wat een droevig nieuws Samuelle: uitbreiding van drukbegrazing in de Schoorlse duinen door schapen . De afgelopen jaren heb ik het als dagelijkse bezoeker in werking gezien, een kudde schapen dag en nacht dicht op elkaar geplakt binnen een stroomraster . Ze kunnen binnen de zeer beperkte ruimte van het raster geen natuurlijk gedrag vertonen , al is dit één van de principes die vastgelegd zijn door de Wereldorganisatie voor diergezondheid. Een organisatie met 181 lidstaten die zich richt op het verbeteren van het welzijn en de gezondheid van dieren over de hele wereld. Schapen zijn wel kuddedieren , maar net als mensen kennen ze ook emoties en hebben ze genoeg ruimte nodig om in een kudde te kunnen leven . Als ze zich op hun gemak voelen maken de dieren nauwelijks geluid, maar vaak zijn ze daar door de stress luid en duidelijk aan het blaten .
    • Ze worden ingezet als een soort mechanische grasmaaier zonder gevoelsleven . Praktisch voor SBB om het doel te bereiken , want schapen kunnen opgesloten binnen een stroomraster niet kieskeurig zijn . Schapen, ook sterke oud-Hollandse rassen, staan er om bekend dat ze veel eten nodig hebben. Als ze niet willen verhongeren moeten ze binnen het raster wel alles eten . Maar als de malse grassen en kruiden op zijn, krijgen ze te weinig voedingstoffen en mineralen binnen die ze voor hun gezondheid nodig hebben . SBB wil ze vooral inzetten voor de Amerikaanse vogelkers . Dat is nu juist voedsel dat voor schapen niet erg lekker en vooral in het voorjaar ook een beetje giftig is.
    • Schapen ondervinden hittestress als de temperatuur boven de ca. 23 graden Celcius stijgt. Nu er al gedurende twee jaar systematisch solitaire bomen verwijderd worden in de open duinen, zijn er niet of nauwelijks schaduwplekken meer. Onze zomers worden steeds warmer en op een hete dag kunnen ze geen kant op. Opgesloten binnen een raster op bloedhete doge grond met een slecht bereikbare bak lauwwarm drinkwater . Hijgend. Kwijlend. Trillend.
    Naast de herder is er niemand die toezicht houdt op het welzijn van de dieren en de herder is niet altijd aanwezig. Er is ook geen een noodnummer aanwezig zodat passanten direct kunnen waarschuwen als er iets mis is met een schaap .

    • Boswachter Samuelle van Deutekom
      28 april 2025 om 09:55

      Bedankt voor het delen van je zorgen. De schapen zijn van een herder en wij vinden het belangrijk dat deze goed voor de dieren zorgt. Het beeld dat jij schetst herken ik niet bij de schapen die afgelopen jaren in de Schoorlse Duinen hebben gelopen.
      Bedankt voor de tip van het noodnummer. Ik zal dit doorgeven.

    • svandeutekom
      28 april 2025 om 09:55

      Bedankt voor het delen van je zorgen. De schapen zijn van een herder en wij vinden het belangrijk dat deze goed voor de dieren zorgt. Het beeld dat jij schetst herken ik niet bij de schapen die afgelopen jaren in de Schoorlse Duinen hebben gelopen.
      Bedankt voor de tip van het noodnummer. Ik zal dit doorgeven.