Dit broedseizoen aan ons – Frank Oosterhoff en Addo van der Eijk – de eer om de vogels van Rottumerplaat te beschermen en te tellen. Op Goede Vrijdag zetten we hier onze eerste wankele stappen, na een onstuimige vaartocht vanaf de Eemshaven. De eerste dagen geven Aaldrik Pot en Nicolette Branderhorst, onze voorgangers uit 2019, en Jaap Kloosterhuis van Staatsbosbeheer een spoedcursus Rottumerplaat. Ze bezorgen ons een vliegende start.

Aaldrik en Nicolette stralen. Na twee jaar zijn ze weer even op ‘hun’ eiland. Prachtig, vinden ze het. “Het voelt meteen vertrouwd”, zegt Nicolette. “De tijd vervaagt, je leeft op het ritme van eb en vloed.” Aaldrik vult aan: “Thuis gaan we naar de natuur toe. Hier zit je er continu middenin. Je bent echt te gast in de natuur.”

Stokje doorgeven

Inwerken is juist hier cruciaal. Enerzijds omdat hulp van buitenaf lastig is – als bijvoorbeeld iets stuk gaat – anderzijds vanwege de vele vogeltellingen. “De tellingen vinden bij voorkeur altijd op exact dezelfde wijze plaats. Uniformiteit is belangrijk, anders zijn de aantallen vogels van verschillende jaren niet goed met elkaar te vergelijken”, legt Aaldrik uit. Wat dat is één van onze hoofdtaken: tellingen uitvoeren, vooral van vogels, maar ook van planten, insecten en zoogdieren. Hiervoor sluiten we aan in een hele lange traditie. “Tellen gebeurt hier al sinds de jaren zeventig. De lange reeksen van gegevens maken trends zichtbaar, bijvoorbeeld of soorten in aantal toe- of afnemen.”

Eerste wadvogeltelling

Onze voorgangers kijken hun ogen uit. In twee jaar tijd is het eiland veranderd. “De stuifdijk is een stukje korter, terwijl op andere plekken, zoals de duinen aan de noordzijde, meer zand ligt”, zegt Nicolette. Verder zien ze meer konijnen en minder zwarte zee-eenden in begin april. Dat laatste blijkt tijdens onze eerste wadvogeltelling. Bij hoogwater, wanneer de Waddenzee volstroomt, blijven slechts enkele plekken droog waar alle wadvogels een poos samenkomen. Overtijen, in vogelaarsjargon. Eén daarvan is Rottumerplaat. De score voor vandaag: 5.479 vogels, verdeeld over 36 soorten.

Bijna alles onder water

Onze eerste dag alleen op het eiland verloopt ronduit spectaculair. Forse hagelbuien, sneeuw, windkracht 8: het weer is onstuimig, wanneer we ’s ochtends de kwelder verkennen. We brengen de broedvogels in kaart. Uren later blijkt de kwelder verdwenen. Overal om ons heen zee. Rottumerplaat vernauwt zich tot een smalle reep. Enkel de lange stuifdijk en hoge duinen steken nog uit zee. 1,88 meter boven NAP, aldus de waterstand, die is opgestuwd door de stevige noordwestenwind. Over de smalle stuifdijk lopen we naar het andere einde van het eiland, waar forse golven tegen de dijk beuken. We worden gezandstraald. Forse stukken breken van de stuifdijk af en schuiven in zee. De dijkwerkers, die in de jaren vijftig deze dijk met noeste arbeid aanlegden, zullen dit tafereel met afgrijzen hebben aanschouwd.

Instagram @Rottumerplaatje

Maar tijden veranderen: Rottumerplaat is nu van de vogels en de natuur. Daar hoort natuurlijke dynamiek bij. Als vogelwachters mogen wij dit schouwspel als gast de komende vier maanden gaan beleven. We hebben er zin in. Wie ons wil volgen: op Instagram plaatsen we dagelijks een @Rottumerplaatje. Aaldrik en Nicolette hielden over hun belevenissen een vogelwachtersdagboek bij. ‘Terug naar Rottumerplaat’ heet het boek. Een aanrader en voor ons perfect om thuis alvast in te lezen. “Te koop bij je lokale boekhandel”, zegt Aaldrik. Zijn belangrijkste tip aan ons: “Vergeet niet te genieten. Wij hebben hier dag in, dag uit tellingen uitgevoerd, vuil opgeruimd en aan onderzoeken gewerkt. Daardoor hebben we te weinig beseft: dit is heel bijzonder en mooi. Daar kwamen we thuis pas achter.”

Addo van der Eijk & Frank Oosterhoff