Het hele jaar werken natuurmensen, goede boerenburen en boswachters aan het vitaal houden van ons landschap. Maar met al die slachtoffers van onze menselijke activiteiten is het de afgelopen decennia angstvallig stil aan het worden in ons landschap. Zoals Ben Koks schijft in het boekje Vogels wijzen ons de weg: “Wat als de stilte in ons landschap ons niet opvalt, de stilte als de kanaries (grutto’s, kieviten en veldleeuweriken) in onze kolenmijn steeds meer zwijgen.”
In de winter is het wat rustiger op het werk. Ik ga dan op zoek naar die leeuwerik met zijn gele borst en duivelshoorntjes. Wie weet tref ik hem dit jaar wel in mijn eigen werkgebied: Nationaal Park Hollandse Duinen. Want ondanks de vele slachtoffers die wij mensen maken zijn er soorten de nauwelijks schuw zijn en juist in dit jaargetijde ons land bezoeken.

Het Haagse Bos is een park- en stinzenbos en valt onder de cultuurhistorische bossen. Nu staat alle natuur onder invloed van cultuur dus is het maar de vraag waar zo’n grens ligt. Sinds de neiging van mensen om wildernis te verheerlijken en zich vervolgens laatdunkend uit te laten over Nederlandse natuur ben ik me voor natuur meer en meer gaan bedienen van de term samenleving. Immers, we leven als soorten in een samenleving waarin de verbanden en overeenkomsten tussen soorten veelvormig, veelkleurig en veelsoortig zijn. Een samenleving die me dierbaar is en onlosmakelijk met alles erin is verbonden. Laatdunkend stukjes eruit knippen of ze naar de randen van de samenleving drukken, is de eerste stap naar vernietiging. Het is interessanter om te kijken hoe we al die veelsoortigheid kunnen versterken door ruimte te geven en serieuzer te kijken naar de behoeften van de medebewoners van deze alomvattende samenleving. De bosgeelster samenleving staat al jaren onder druk. Ieder jaar kijk ik uit of ik nog een exemplaar van dit prachtig fragiele plantje kan vinden.

De honderdvierenvijftig jaar oude witte paardenkastanje op de Koekamp heeft heel wat meegemaakt. Daarnaast is het een imposante boom op een bijzondere plaats. Dat samen maakt het de ware boomkoning van het Haagse Bos.

Het jaar 2024 is het jaar van het bos. Een bos is een complexe, soms onverwachte, soms ondoorzichtige samenwerking waarin ruimte is voor vele soorten en met onze hulp soms zelf nog wat meer. Maar soms vertelt een enkele boom in een bos een verhaal dat keer op keer verteld moet worden. De Hitlerboom in Het Haagse Bos is daar een voorbeeld van. Want zonder het verleden te herdenken raken we verdwaald in de waanzin die ontspruit uit het idee dat in tegenstelling tot samenspraak en samenwerking een grote leider ons zal verlossen van onze problemen.

Het broedseizoen begint weer. Staatsbosbeheer is samen met een aantal andere partners uit Nationaal Park Hollandse Duinen, de Zorg voor-campagne gestart. Wij vragen onze bezoekers om de natuur te helpen in deze kwetsbare periode.

2024 is door SOVON en de Vogelbescherming uitgeroepen tot het jaar van de huismus. Onze natuur begint immers al bij de voordeur. Tijd om dit jaar deze bende buurtbewoners eens wat extra aandacht te geven. Maar pas op, voor je het weet sta je spreeuwen, kauwen of houtduiven te fotograferen. Of nog opmerkelijker: sta je op een ladder om een huismussennestkast op te hangen. En laat dat nu net de boodschap zijn van NP Hollandse Duinen. Geef de natuur meer plek in onze top-natuurgebieden maar zeker in onze stenen leefomgeving.

Eekhoorns hebben het druk. Voor ons een mooie kans om ze op een zonnige dag in het volle leven te spotten. Maar ook het moment om ze ruimte geven en de hond kort of zelfs aan de lijn te houden. Volgens wetenschappers is er namelijk, nu het Haagse Bos steeds soortenrijker wordt, best ruimte voor nog wat meer van deze populaire bosacrobaten.

Van bestuurders mag je verwachten dat ze vooruitzien en dat ze anticiperen op de toekomst. Niet alleen die van mensen maar ook van natuur. En dat is geen sinecure. We zijn immers onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Als we vol gas met maar één doel voor ogen vooruit snellen, weten we zeker dat kwetsbaren daar de dupe van zijn. Die liberaal Alexander Van Sasse van Ysselt had het goed gezien. En ook al is dat bijna honderd jaar geleden, het blijft een inspirerende gedachte.

Hoe soortenrijker onze natuur, hoe beter de grote vriendelijke reuzen en hun soortgenoten hun werk doen voor ons welzijn en voor een duurzame toekomst van onze natuur.

Een bijzonder vondst van oude beenderen op het Malieveld. Stof tot nadenken en uiteindelijk toch maar; zand erover. Wij blijven achter met een nieuw mysterie voor het Haagse Bos.

De boommarters krijgen deze maanden hun jongen. Dat maakt ze extra kwetsbaar voor verstoring. Reden om de miljoenen bezoekers van het Haagse Bos attent te maken op hun aanwezigheid. Je gewoon aan de regels houden helpt enorm: blijf op het pad, houd je hond aan de lijn waar dat moet en neem je vuil mee naar huis of kantoor. Zo kunnen we op eenvoudige wijze ons best doen om deze jonge, prachtige en zeldzame dieren veilig en wel op te laten groeien. We zijn immers welkome bezoekers in de kraamkamer van Moeder Natuur.

De lente in het Haagse Bos is een bijzondere tijd. Het Haagse Bos wordt ieder jaar weer een kraamkamer van de natuur. Het moment om in het extra respect e tonen voor het bos en haar inwoners. Respect waarvan ik hoop dat dat aanwezig is bij ieder bezoeker die passeert en iedere fotograaf op zoek naar een mooi beeld in het bos. Respect dat resulteert in het zich houden aan enkele eenvoudige regels die gelden voor iedere bezoeker. Hond aan de lijn, afval mee naar huis en blijf op het pad.

Het is lente. Lopend en fietsend door de natuur kun je niet anders dan blij worden. Alle zintuigen worden gekieteld. Het is genieten van de zang van de vogels, je ogen ontwaren de meest onwaarschijnlijke kleurenpracht van bloemen, de warme lentewind strijkt langs je blote benen tijdens een wandeling. Wie goed oplet, ruikt de ontluikende bloemen. Fijnproevers met oog voor seizoensgebonden groente proeven alweer van de koningin der groentes: de asperge. Maar er is zoveel meer gaande in de natuur. Sommige dingen zijn we ons niet zo van bewust. Maar we kunnen er wel ons steentje aan bijdragen om de natuur een handje te helpen.

Natuur en mensen zijn gebaat bij verbondenheid. Maar vooral voor natuur is dat niet altijd even vanzelfsprekend omdat menselijke inrichting en menselijke gedragingen veel van de verbindingen nadelig beïnvloeden. In Nationaal Park Hollandse Duinen werken we samen met partners hard aan het verbeteren van verbindingen voor mens en natuur. Maar ook kleine keuzes in het dagelijks leven kan de natuur waar we zo onlosmakelijk mee verbonden zijn helpen.

Goede bijschriften toevoegen aan een prachtige foto is een kunst op zich en zeker op social media. Maar er is reden genoeg om hier zorg aan te besteden. Vaak is een goed bijschrift een deurtje naar iets beter kijken, een verrassende blik op het onderwerp of een nadere kennismaking met het onderwerp.

Vraag is zijn we als mensen klaar zijn om natuur wat ruimte te geven in de stad. Want uiteindelijk houdt natuur niet op bij het blauwe bordje dat het begin van de bebouwde kom van bijvoorbeeld Den Haag aangeeft. Die natuur loopt zomaar onze achtertuin in en dat zou wel eens flink gezond kunnen zijn voor mens en dier. Maar het vraagt wel aanpassing van beide kanten. De wilde natuur is er een meester in, maar of de tot huisdier gemaakte mens dat is?

In de natuurfotografie zie je zelden mensen of hun invloed in beeld. Het lijkt wel of natuur en mensen los van elkaar staan. Er is werk te verzetten voor een wereld waarin we mens-inclusief denken over de wondermooie samenleving die deze wereld is. Een samenleving waarin we onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn. Zouden natuurfotografen daar iets aan kunnen bijdragen? Bijvoorbeeld door vaker prachtige beelden te maken waarin mensen en hun invloed wel onderdeel van uitmaken?

De namen van dieren en planten zijn vaak samenvoegingen van kenmerken. Zo’n samenvoeging is mooi voor scrabble. Nog bijzonderder is dat de soortenrijkdom aan namen ook iets vertelt over de leefwijze van de dieren en zelfs over de samenhang tussen diverse soorten. Een onverwacht inkijkje in de soortenrijkdom of biodiversiteit waarmee we onlosmakelijk verbonden zijn, met drie keer woordwaarde.

Er is van alles te ontdekken in het Hollands Duin. Denk aan het beklimmen van verschillende duintoppen, het spotten van allerlei vogels en het ontdekken van de bunkers in de duinen van Wassenaar. Laat je inspireren door de tips van de boswachter.

De lente is in aantocht. Diversiteit en verbinding zijn de sleutel tot robuuste natuur. Dan strekt een toekomstbestendige wereld blijkbaar veel verder dan een diversiteit aan soorten. En zijn de vaste denkkaders prima om elkaar te begrijpen maar doen ze onze wereld geweld aan als we ze gebruiken om te veroordelen. Beter kijken we naar de rijkdom in diversiteit. Niet alleen in soorten maar ook in seksuele geaardheid en de verbindende liefde. En welk jaargetijde mooier om daar mee te beginnen dan de lente?

Iedereen is van harte welkom in de natuur maar bedenk dat we als mensen te gast zijn in ‘het thuis’ van planten en dieren. Vooral in het voorjaar is de kraamkamer van Moeder Natuur kwetsbaar. Dus zoek een mooi gebied nabij huis om te genieten. En houdt je aan de regels én de juiste paden. Dieren zijn gewend aan mensen die fietsen op het fietspad en wandelen op voetpaden. Uitzonderingen zorgen voor onrust in de natuur. Helaas zien we ook nog te vaak honden loslopen waar dat niet mag. Dat zorgt voor verstoring van bijvoorbeeld vogels die op de grond broeden, reekalfjes of jonge vosjes die dan nog erg kwetsbaar zijn. Daarom is het juist nu extra belangrijk om honden aan de lijn te houden en op de paden te blijven. Geniet van de natuur, maar betreed het thuis van de dieren en planten met respect.

Dieren die elders in Nederland heel schuw zijn, hebben in het Haagse Bos de ervaring dat mensen heel voorspelbaar hun rondjes over de paden lopen. En zo krijgt de bezoeker van het Haagse Bos een buitenkansje om in deze winterse maanden te genieten van de kleurenpracht van verschillende Nederlandse eenden op de koninklijke vijvers van het Haagse Bos

Inclusief een tip Eenden voeren

Als boswachter merk ik dagelijks dat, net als de boomklever, mensen bijzonder gehecht zijn aan oude bossen. De afgelopen jaren zijn er heel wat stappen gezet en ommetjes gemaakt in de Nederlandse natuur. We beseffen dat de leefwereld van planten en dieren een enorme bron voor ons welzijn is. Voor mij zijn zowel de boomklever die langskomt aan mijn raam als de mails waarin mensen zorgen uiten over hun dierbare bossen mooie signalen. Dat is waarom we zo hard werken aan het behoud en de uitbreiding van bossen.

Onlangs las ik in De ontdekking van de natuur een opmerkelijk weetje over de eerste letter van ons alfabet. Ik leerde dat het teken A is afgeleid van een gestileerde tekening van een rundskop. Draai de letter A maar eens om. En voilà, je ziet een koe. Dit weetje herinnerde me aan een oude ergernis. Als de eerste letter van ons alfabet van een diersoort is afgeleid en als dier- en plantnamen in het Latijn met een hoofdletter beginnen, waarom is er dan besloten dat die in het Nederlands met een kleine letter geschreven moeten worden?

Het Haagse Bos heeft een lange geschiedenis. Dit blog ligt een tipje van het roemruchte verleden van dit bos op. De Bloedberg of Oudemannenberg is een markante plek in dit bos waarover verhalen te vertellen te zijn vol romantiek en duels.

Deze blog valt misschien wat uit de toon, maar ik heb een prachtig fijnzinnig boekje gelezen: Hyacintorchis. Een nieuwe orchidee aan de Noordzee’, Een nieuwe soort voor Nederland ontdekt door boswachter ecologie Casper Zuyderduyn. In dit boek verhaalt begenadigd botanisch illustrator Esmée Winkel over de totstandkoming van een aquarel van deze nieuw ontdekte orchidee in Nationaal Park Hollandse Duinen. Wat na lezing in mijn hoofd blijft hangen, is het besef dat verschillende mensen ieder op hun eigen manier geraakt worden door de onmisbare schoonheid van de natuur om ons heen.

Een verslag een online workshop van diergeneeskundige studievereniging Hygieia en de Utrechtse Biologen Vereniging over de relatie tussen het leefgebied van vossen en dat van de mens. Dit leverde in korte tijd veel informatie op en een interessante conclusie van de studenten. De workshop kwam tot stand in samenwerking boswachter Mark Kras.

De conclusie van de studenten van diergeneeskundige en biologie is dat vossen op dit moment geen groot gevaar of probleem in de steden zijn maar dat dat er wel aan zit te komen als we de huidige koers voortzetten. We zien dit al in Engeland. Vossen en mensen kunnen samen in een leefgebied leven mits we de vossen wild houden en het ze niet te makkelijk maken. Gebeurt dat wel dan lopen we als mens en huisdier een risico op ziekten, zullen onze huisdieren vaker ten prooi vallen aan vossen en zullen we vaker en meer incidenten met vossen in de stad tegenkomen. Laat de vos alstublieft niet de nieuwe meeuw worden, bewonder liever de natuur van een afstand.

De vogels laten zich massaal horen. De een tsjilpt, de ander zingt en de volgende hamert er op los: Lente, lente, Lente!

Ook mensen trekken weer naar buiten. En terwijl we buiten fietsen, paardrijden en wandelen vullen onze zintuigen zich met alle indrukken die de natuur voor ons in petto heeft. Zang, geur, bries over je huid en het eerste ijsje; geen zintuig wordt onberoerd gelaten.
Maar als je weggaat kijk nog even rond en neem dan alles wat je meegenomen hebt én wat je opgedaan hebt mee naar huis.
Kortom neem een goed lentevoornemen als je naar buiten in gaat: Kill nothing but time, take nothing but pictures and leave nothing but footprints.

Er broeit iets. De laatste weken trekken kleine signalen in de natuur mijn aandacht. Er is iets op til. Het wordt tijd om het bruine bladerdek op de bodem van het bos in de gaten te houden. Want ook onder de grond moet er toch onrust zijn. een golf van kleur zal komende maanden de bosbodem van het Haagse Bos bedekken

Sneeuw, het sneeuwt! Er zijn geen mooiere ochtenden dan die waarop je je gordijnen openschuift en uitkijkt op een wonder witte wereld. Zeker als kind was dat geweldig. Dit wordt een dag vol van sneeuwpret.
Maar wat doen dieren en planten als ze sneeuw op hun dak krijgen. Zij kunnen niet warm binnen zitten en ongegeneerd de voorraadkast plunderen. Gelukkig is de natuur niet voor een gat of moet ik zeggen een wak te vangen.