Eekhoorn houdt de grond in de gaten- foto Mark Kras

Langs het raam van mijn Haagse boswachterskantoor schiet een rode schicht voorbij. Het is even droog en onmiddellijk zijn ze weer druk. De eekhoorns hebben zich goed voorbereid op de winter. Wie denkt dat ze dan in winterslaap gaan komt bedrogen uit. De winter is een drukke periode voor de eekhoorns. Een mooie kans om het meest populaire zoogdier van Nederland te spotten maar ook het moment om ze alle ruimte te geven.

In de nesten
Aan het eind van iedere winter speuren we de boomtoppen af naar nesten. Door die te tellen krijgen we een idee hoeveel eekhoorns er in het Haagse Bos leven. Zo’n nest is ongeveer zo groot als een voetbal. Opvallend is dat het ook echt een bol is. Vaak steken er twijgen met bladeren uit. De nesten hebben verschillende functies. De meeste zijn om in te slapen of rusten. Maar in sommige is tegen het eind van de winter iets bijzonders gaande.

 Verzamelwoede
Het begint al met het verzamelen van voorraden. Her en der worden in het bos voorraadjes aangelegd. De lekkerste dingen het verst weg en de bederfelijke voorraad het dichtstbij. Netjes gesorteerd naar soort voedsel liggen hier de beukennootjes, daar de eikels en verderop de stukjes paddenstoel. Uiteindelijk vindt de eekhoorn ze met zijn neus weer terug.

Niet stelen
Gelukkig stelen eekhoorns niet van elkaar. Wat dat betreft zijn de gaaien echte schurken. Een gaai verstopt zo’n 5000 noten en weet ze nagenoeg allemaal terug te vinden. Maar tijdens het verstoppen let hij niet alleen op kenmerken in het landschap om ze terug te vinden. Hij houdt ook in de gaten of er niet een collega-gaai met hem meekijkt terwijl een eikel bij de stam van een boom of bij een routepaaltje de grond in gehamerd wordt. En als de gaai het niet vertrouwt? Dan wordt de eikel eruit gepeurd en omzichtig op een andere, slim herkenbare plek verstopt. Want zoals de waard is. Of eekhoorns de gaaien in de gaten houden of andersom weet ik niet. Wel dat eekhoorns nog iets anders aan hun hoofd hebben. De winter is namelijk paartijd.

Vrijerspad
Tussen het verzamelen door is het dan ineens raak en vliegen de mannetjes achter een onweerstaanbare dame aan. Even geen tijd voor het huiselijke verzamelen maar vol hartstocht achter de meiden aan. Of zouden de meiden de opgewonden standjes juist verleiden tot een duizelingwekkende tocht door de bomen om te kijken uit welk hout deze kerels gesneden zijn? Want paren doe je niet met de eerste de beste.

Warme toekomst
Zo’n zes weken na de paring komen de jongen ter wereld. Het is dan einde van de winter.  Terwijl wij lopen te speuren, worden in een kraamnest zomaar twee tot zes jongen door moeder gezoogd. Een kraamnest moet goed geïsoleerd zijn om de jongen te beschermen tegen de weersomstandigheden. Eekhoorns bekleden de binnenkant dan ook zorgvuldig met blad, mos en bast. Een waar isolatiekunstwerk. Het kan binnen wel twintig graden warmer zijn dan buiten. Dus naast voorraadjes aanleggen en amoureuze avonturen beleven moet ook de nestbouw perfect op orde zijn. Met zoveel aan zijn hoofd is het dus niet zo gek dat een eekhoorn ondanks zijn scherpe neus en goed geheugen niet al zijn voorraden terugvindt. Daar profiteert het bos weer van. Zo’n vergeten voorraadje kan zomaar de kern voor de volgende generatie bos zijn.

Wat meer rust?
Het Haagse Bos is een uitdagende omgeving voor de eekhoorns. Niet alleen is het omsloten en zelfs doorsneden door wegen. Overdag lopen op de grond ook tamme afstammelingen van de wolf los die energie vragen als je voor de zoveelste keer de bomen in gejaagd wordt. ’s Nachts is er de boommarter die, om zich in leven te houden, op zoek is naar een maaltje. Een nieuwkomer waar de eekhoorns gelukkig goed mee weten om te gaan (even voor de leerlingen van het Christelijk Lyceum Zandvliet en andere taalvervuilers: goed mee weten te ‘dealen’).

Kortom, eekhoorns hebben het druk. Voor ons een mooie kans om ze op een zonnige dag in het volle leven te spotten. Maar ook het moment om ze ruimte geven en de hond kort of zelfs aan de lijn te houden. Volgens wetenschappers is er namelijk, nu het Haagse Bos steeds soortenrijker wordt, best ruimte voor nog wat meer van deze populaire bosacrobaten.

Laatste nieuws
Zondagnacht 28 januari zijn door de gemeente Den Haag twee eekhoornbruggen geïnstalleerd over de Laan van NOI. De bruggen maken een veiliger oversteek voor de eekhoorns mogelijk. Na het succes van de eekhoornbrug over de Benoordenhoutse weg een extra kans om de eekhoorns van het Haagse Bos en omstreken te behouden.
Over het succes van de eekhoornbrug over de Benoordenhoutseweg is meer te lezen op het boswachtersblog uit 2022