Lepelaar in de sneeuw-foto Mark Kras

De winterse feestdagen zijn alweer een tijdje achter de rug. Het werktempo zit er alweer flink in. Toch moest ik nog even aan de feestdagen denken toen ik een groep kieviten zag zitten in een weiland. De winter en met name de dagen rond kerst en oud en nieuw zijn bijzonder. We zoeken elkaar en vooral onze dierbaren op. In de Verenigde Staten, waar weersextremen vliegen nagenoeg onmogelijk maakten, werden onthutste mensen gefilmd op vliegvelden die hun jaarlijkse reis naar familie duizend kilometer verderop niet konden maken.

Op zoek naar de betere pleisterplaatsen

Nu is vliegen een slimme manier van reizen. Vraag het maar aan alle trekvogels die in de winter samen in voedselrijkere gebieden rondhangen. Je moet er als grutto, lepelaar of kanoet niet aan denken dat je de 4980 km wandelend naar de Banc d’Arguin in Mauritanië moet. Wind mee helpt je dan nauwelijks en het aantal opvetstations neemt enorm toe. Nu al is de tocht vliegend ongekend zwaar omdat die stations steeds minder worden in aantal en omdat de hoeveelheid en ook de kwaliteit van het voedsel afneemt. Een vergelijking met mensen dringt zich op. Waar je vroeger in ieder dorp naar de plaatselijke herberg ging waar je kon genieten van lokale gerechten rest je nu de snelle hap regenwoudvernietigend voedsel van de gouden M. Alleen de hoeveelheid voedsel is voor westerse reizigers tegenwoordig geen probleem. En over de gevolgen van vliegen door mensen op het leefklimaat op aarde zal ik maar even niet uitweiden.

Vertrouwen in gezonde verbindingen

Maar ook lokale verbondenheid in de Nederlandse dierenwereld is geen eenvoudige zaak. In Nationaal Park Hollandse Duinen werken we hard aan allerlei gezonde verbindingen voor mensen en voor natuur. Het Haagse Bos, als poort van het nationaal park midden in Den Haag, is omsloten door asfalt en daarover voortrazend verkeer. Voor de goede verstaander: zelfs 50 kilometer per uur is voor een eekhoorn, die met 22 kilometer per uur best hard kan rennen, voortrazen. Een verbinding door de lucht is dan een uitkomst. En warempel, in 2012 is er daadwerkelijk een gerealiseerd. Ieder weldenkend mens snapt dat een eekhoorn die eerst in levensgevaar wordt gebracht door die constructies van de tweebeners niet direct vol vertrouwen op zo’n brug stapt. Dat heeft tijd nodig. Zelfs al lonkt aan de overzijde de warmte van een groep soortgenoten.

De laatste jaren zien we echter dat de eekhoorns er volop gebruik van maken.* Een familiebezoekje is zo gemaakt. Maar veel waardevoller is een bezoekje aan vreemden. Wie weet welke klik er gemaakt wordt? Gezonde samenlevingen in de (dieren)wereld zijn groepen die makkelijk kunnen uitwisselen. Vaak wordt dan verwezen naar het uitwisselen van genen waardoor inteelt-gerelateerde afwijkingen worden voorkomen. Maar eekhoorns zijn meer dan een pakketje genen. Het zijn individuen met een eigen karakter, eigen vaardigheden en eigen slimmigheidjes. En omdat goed voorbeeld goed doet volgen, is kennis maken met een vreemde buitengewoon waardevol. Niet voor niets dus dat ik blij word van hoe het Haagse Bos door de eekhoornbrug over de Benoordenhoutseweg verbonden wordt.

Aan de slag

Het komende jaar gaan we samen met de gemeente Den Haag kijken naar de mogelijkheid om ook over de Laan van Nieuw Oost-Indië verbindingen te maken. Door de bomen in de middenberm lijkt het erop dat we dit keer met touwbruggen op slimme plekken kunnen volstaan. Het precieze tellen iedere winter van de leefgebieden van de verschillende eekhoorns in het Haagse Bos is daarbij van onschatbare waarde.**

Complex maar ook: iedereen kan een steentje bijdragen

Voor de trekvogels is de oplossing helaas wat complexer dan een touw over de weg. Hun leefgebied wordt aangetast niet zo zeer door de weg- en waterwegen maar door de door fossiele brandstof voortgedreven voertuigen die zich erover voortbewegen. Onze consumptie wordt immers niet bepaald wat ons land lokaal voortbrengt, maar door producten die van ver hiernaartoe worden getransporteerd. Tijdens de winterse feestdagen heb ik me verbaasd over wie er het meest (met allerlei pakjes) op onze deurbel drukte, over herkomst van de ingrediënten van ons kerstmaal en onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen om er een beetje warmpjes bij te zitten. Je kunt dus wel raden welke goede voornemens er op mijn privélijstje staan.

Op de fiets kopen bij de lokale winkel, eten van de lokale bioboer en eindelijk die isolatie bij de deur aanbrengen. Ik geniet nu van de grutto’s, lepelaars en kanoeten die zijn teruggekeerd uit de winterse oorden . Want dagelijks werken we als boswachters aan een warm welkom voor onze medewereldbewoners.

Meer weten over de eekhoorns in Den Haag

* LINK WEBSITE gemeente Den Haag/adviesbureau ECOlogisch met ontwikkeling gebruik Eekhoornbrug Benoordenhoutseweg zoals gemonitord door de gemeente Den Haag/ adviesbureau ECOlogisch

https://stadsnatuur-ddh.hub.arcgis.com/apps/62b8be4ed89a4a7eb9a9c40152db5999/explore

** LINK WEBSITE gemeente Den Haag/adviesbureau ECOlogisch met monitoringsgegevens territoria eekhoorns Den Haag

https://ddh.maps.arcgis.com/apps/webappviewer/index.html?id=f2d27d0c81974913b52de289c27d7f67

Dit blog verscheen eerder op toeractief.nl