Torenvalk in de kou. foto Mark Kras

Het is, nu het weer al meerdere weken guur, nat en koud is, bijna niet meer voor te stellen maar eind vorig jaar was het helder en bitter koud. Ik neem je even mee terug naar een winterdag eind vorig jaar. Ik heb me laten verleiden om juist deze dag op zoek te gaan naar vogels. Inderdaad, me laten verleiden. Ik kan namelijk slecht tegen dit soort lage temperaturen. De oostenwind snijdt door de verschillende laagjes kleding die me moeten beschermen tegen gevoelstemperatuur min 10. Binnen een kwartier beginnen mijn vingers een voor een bevriezingsverschijnselen te vertonen en als ik niet blijf lopen volgen mij tenen rap daarna. Ik loop achter mijn vogelkompaan aan en speur de omgeving af naar mijn favoriete dieren: vogels.

Op zoek naar voedsel

De winter is een mooie tijd om vogels te fotograferen. Bijzondere soorten komen nu vanuit het noorden onze kant op omdat voedsel in hun broedgebied is verdwenen. Er zijn eenden-, ganzen- en zwanensoorten die duizenden kilometers vliegen om hier de winter door te brengen. Nederland herbergt ’s winters flinke aantallen van sommige soorten en is een belangrijk land voor deze overwinteraars. Maar naast de lange-afstandstrekkers heb je ook soorten zoals kieviten die in groepen met de vorstgrens meetrekken. Ze vliegen rustig enkele honderden kilometers naar het noorden of het zuiden op zoek naar minder stijf bevroren bodem waar nog eten te vinden is. Vogels moeten flink dooreten om hun gemiddelde lichaamstemperatuur van veertig graden op peil te houden. Niet gek dus dat ze in de winter wat meer risico nemen tijdens het voedsel zoeken.

Voor een vogelfotograaf biedt dat dus mooie kansen omdat vogels minder snel wegvliegen. Maar het vraagt ook terughoudendheid van dezelfde fotograaf om te voorkomen dat een vogel energie verspilt door op de wieken te gaan. Ik zal me hier inhouden en niet ingaan op de gevolgen voor de natuur van de vuurwerkramp die zich jaarlijks in Nederland voltrekt. Terug naar de zoektocht naar een mooie plaat van deze dag. Om ons heen genieten mensen van het natuurijs. Her en der zien we eksters vliegen. Hoog boven ons hoor ik de roep van een wulp. Maar voorlopig vinden we geen enkele vogel die zich op fotografeerbare afstand bevindt.

Kijken in diepzwarte ogen

Dan ineens wijst mijn kompaan achter me. We hebben ons in de luren laten leggen door de schutkleur van een vrouwtjestorenvalk. Op maar een paar meter afstand zit de dame met een snack op de grond. Tussen de pollen verdorde vegetatie was haar bruine rug ons in eerste instantie niet opgevallen. Ik loop rustig terug en laat me op wat grotere afstand op mijn knieën zakken. Even kijkt de torenvalk naar me op. Dan gaat ze verder met het slopen van haar prooi. Ik laat me langzaam voorover op mijn buik zakken. Nagenoeg bevroren vingers en tenen zijn vergeten. De torenvalk blijft de haren uit haar prooi trekken. Ze zit er duidelijk niet op te wachten om het bont, hoe warm ook, op te eten. Langzaam kruip ik dichterbij. Ze kijkt nog eens op maar gaat onverstoorbaar verder met plukken.

Ik schiet een eerste foto. Het geluid van de sluiter klinkt me veel te luid in de oren. Ook de dame heeft het gehoord en kijkt op. We kijken elkaar even aan. Het valt me op hoe diepzwart haar ogen zijn. Dan gaat ze weer verder met plukken. De vrieskou trekt nu flink door mijn kleding. Mijn buik en bovenbenen worden kouder en kouder. Het kan me niet boeien. Ik geniet van haar diepzwarte ogen, haar prachtige schakeringen bruin en de verfijnde zwarte tekening. Klik, klik. Ik schiet nog een serie foto’s. Ze kijkt nu niet meer op.

Langzaam schuif ik terug naar achter, kom overeind en loop weg. Op dat moment gaat ook de torenvalk op de vleugels. Ze landt een eind verder in een kale dunne boom. Hopelijk leverde de woelmuis voldoende energie om de komende tijd door te komen.

Dit blog verscheen eerder op www.natuurfotografie.nl