Haarscherpe heggenmus - foto Mark Kras

Ik heb mijn auto geparkeerd bij het Schelpenpad nabij Monster. Dit is een infaam pad. Oud-minister Dekker werd hier door een geïrriteerde voetganger van zijn racefiets getrokken en belandde in het ziekenhuis (hoe zou het eigenlijk met hem zijn?). Maar vandaag ben ik niet de boswachter die nadenkt over de toegankelijkheid van natuurgebieden voor de vele soorten van bezoekers. Ik ben nu zelf bezoeker, van de Zandmotor, een bijzondere innovatieve manier in Nationaal Park Hollandse Duinen om onze kust te beschermen tegen zeespiegelstijging. Het is ook, en misschien wel vooral, een bijzonder natuurgebied.

Haarscherpe heggenmus

Terwijl ik de omgeving in me opneem trekt een snelle beweging in het struikgewas mijn aandacht. Een heggenmus landt in mijn buurt en koestert zich in de winterzon. Het vogeltje zit zo dichtbij dat ik een portretfoto kan maken. Als ik op mijn camera inzoom is het bijschrift voor de foto onmiddellijk duidelijk. Dit is een haarscherpe heggenmus. Op de snavel zijn niet alleen de sporen van zijn voedsel zoeken te vinden in de vorm van zandkorrels maar een ragfijne haar steekt parmantig omhoog. Ik doe altijd mijn best om goede bijschriften bij mijn foto’s te maken. En nu krijg ik hem op een presenteerblaadje. Goede bijschriften toevoegen aan een prachtige foto is een kunst op zich en zeker op social media zijn er verschillende accounts die hierin excelleren.*

Kokmeeuw met een playlist

Struinend door de pril ontwikkelende duinen van de Zandmotor loop ik langs een ingesloten stuk water. Het ontstaan van de duinen gaat vijfduizend jaar terug. Waar nu zee is was ooit land en waar nu duintjes ontstaan door zand op te brengen gebeurde dit destijds door het smeltende ijs dat langzaam de Noordzee vulde.  En zo vormde zich de Nederlandse Kustlijn. Bijzonder aan de Zandmotor is dat je op het strand resten kan vinden uit de ijstijd die voorafging aan de vorming van ons land. Het zand dat hier vanuit de Noordzee door mensen de afgelopen jaren is opgebracht bevat resten van dieren (o.a. van paarden, mammoeten en holenleeuwen) maar ook de mensen die op deze dieren jaagden. Zo is er een mesje gevonden dat 50.000 jaar geleden met berkenpek in elkaar is gezet door Neanderthalers.

Modern inzicht wijst uit dat met de komst van de mens in deze contreien ook de neergang van de enorme rijkdom aan natuur werd ingezet. Een proces dat de laatste decennia alleen maar sneller is verlopen. Dan worden mijn gedachten verstoord door enkele meeuwen die langs het water op zoek zijn naar voedsel. Ze trekken zich niets van me aan en vliegen langs me heen. Het zijn kokmeeuwen in winterkleed. Dat winterkleed is prachtig, met twee zwarte puntjes aan de zijkant van hun hoofd lijkt het alsof ze koptelefoontjes op hebben. Het bijschrift voor deze foto ligt voor de hand. Een vraag: Wat zou er op de playlist van deze kokmeeuw staan? Het leuke van een vraag op social media is dat het altijd een garantie is voor mooie antwoorden.

Wat heppik nâh an me paut?

Nu de meeuwen mijn aandacht hebben getrokken, bedenk ik me dat op mijn soortenlijst voor Nederland de geelpootmeeuw ontbreekt. In Zuid-Europa is dit de algemeenste meeuw zoals de zilvermeeuw bij ons. Maar met het veranderen van het klimaat zien we dat algemenere soorten uit het zuiden hun weg naar het noorden meer en meer weten te vinden, terwijl soorten die gespecialiseerd zijn in specifieke leefomgevingen aan het verliezen zijn. Maar ik wil daar nu niet over denken. Ik doe in plaats daarvan een kleine speurtocht naar de geelpootmeeuw.

In de verte staat een groep meeuwen met het formaat zilvermeeuw. Met mijn kijker scan ik erlangs. Kleine mantelmeeuw, zilvermeeuw, zilvermeeuw, kleine mantel, mantel, zilver. Hé die ene zilver lijkt gele poten te hebben. Zou het dan toch? Ik richt mijn camera en schiet verschillende foto’s. Dichterbij kom ik niet. Ik wil de groep niet verstoren omdat ik zo nodig een geelpootmeeuw wil ontdekken. Ik zoom in op mijn camera en zie dat de gele poten een enkele gele poot is, en dat omdat er een kleurring om de poot zit. Zo dicht bij Den Haag schiet me onmiddellijk een bijschrift in mijn hoofd: Wat heppik nâh an me paut?

Ringgegevens

Thuisgekomen lees ik de ring van de meeuw nog wat beter af: X032. Ik weet dat op je op de website van het vogeltrekstation: www.griel.nl (Geautomatiseerd Ring Invoer en Export Loket) ringgegevens kunt invoeren. Dat helpt onderzoekers in hun onderzoek naar vogels en hun leeggebied of trek en levert je als aflezer van de gegevens leuke achtergrondinformatie op over de individuele vogel. Helaas werkt de website alleen met metalen ringen en is de ring van de zilvermeeuw een kleurring. Gelukkig word ik door een medewerkster op weg geholpen en via de Engelstalige website https://cr-birding.org/ kom ik in contact met een onderzoeker in Duitsland.

De zilvermeeuw blijkt geringd in Rostock en is nu zeven jaar oud. Na het ringen is hij linea recta naar de Nederlandse Kust gevlogen en nu hangt hij al jaren rond in het Nationaal Park Hollandse Duinen tussen Katwijk en de Zandmotor. Als ik de gegevens van de onderzoeker lees, besef ik dat ik eigenlijk veel blijer word van deze meeuw met zijn gele poot dan ik van een geelpootmeeuw geworden zou zijn. Ik heb kennisgemaakt met een meeuw met een persoonlijk verhaal en dat is leuker dan op deze zonnige winterdag te somberen over klimaatverandering. Dat houdt u van me tegoed.

Ik loop terug naar de auto en toets op Googlemaps de route naar huis in. Het is precies tien kilometer. Haarscherp bijschrift komt bij me op. ‘Dat had ik makkelijk op de fiets kunnen doen.’ #klimaatverandering

TIPS voor Instagram accounts van natuurfotografen met mooie bijschriften (in het Nederlands en Engels)

@renata_de_wit

@remco.s.photography

@jolandavlastuin.nl

@bureaucornelisse (niet echt een fotograaf maar wel mooie teksten en vogels)

Wie geeft er nog meer tips?

Dit blog verscheen eerder op natuurfotografie.nl