Werken met kraan en motorzaag in het Haagse Bos - foto www.gfmrondhout.nl

Maandag 18 juli begint Staatsbosbeheer met het vellen van de zorgvuldig geselecteerde bomen in het Haagse Bos. Het werk zal ruim twee maanden in beslag nemen. Vanwege de veiligheid voor bezoekers en voor medewerkers sluiten we steeds het werkblok af waar en wanneer er gebleste bomen gekapt worden.

Waarom is het nodig om selectief bomen in het Haagse Bos te kappen?

Het Haagse Bos is vlak na de Tweede Wereldoorlog in hoog tempo ingeplant met vooral zomereiken en beuken. Dat was nodig, want de bezetter had zo’n tachtig procent van het bos gekapt om vrij schootsveld te creëren rond de tankgracht die dwars door het Haagse Bos was gegraven. Gevolg is dat het bos bestaat uit een betrekkelijk beperkt aantal soorten bomen van ongeveer dezelfde leeftijd. Een qua bomen soortenarm bos met bomen van allemaal ongeveer dezelfde leeftijd is geen robuust toekomstbestendig bos. In de afgelopen jaren zien we dat de zomereiken in het Haagse Bos last hebben van de door klimaatverandering langere droogte perioden en heftige regens. Ook de beuken hebben hier last van. Uit onderzoek blijkt tevens dat beuken kwetsbaarder worden door de toegenomen stikstofdepositie die het hen bemoeilijkt om voedsel op te nemen uit de bodem.

Wat is het doel van deze boswerkzaamheden?

Staatsbosbeheer werkt aan een robuuster toekomstbestendiger Haagse Bos. Daarbij spelen de vier genoemde zaken, beperkte soortenrijkdom, betrekkelijk eenzijdige leeftijdsopbouw, kwetsbaarheid voor langdurige droogte en heftige regens veroorzaakt door klimaatverandering en kwetsbaarheid in voedselopname door stikstofdepositie, een belangrijke rol.

Door betrekkelijk jonge (tachtig jaar) vitale bomen meer ruimte te geven om hun bladerdak uit te breiden en licht te vangen krijgen zij de kans om uit te groeien tot de woudreuzen van de toekomst. Staatsbosbeheer verwacht dat vitale bomen beter om kunnen gaan met de gevolgen van klimaatverandering en stikstofdepositie. De ruimte wordt ook benut door de jongere generatie bomen om op te klimmen naar de hoogste etage in het bos.
Tot slot zal Staatsbosbeheer in de komende jaren op grotere lichte plekken die door het boswerk ontstaan, boomsoorten aanplanten die toekomstbestendiger zijn. Denk daarbij aan meer Zuid-Europese soorten als haagbeuk en tamme kastanje of soorten die zorgen voor een betere bosbodem zoals linde.

Wanneer worden bomen geveld?

De bomen worden geveld nu de bosbodem nog betrekkelijk stevig en droog is in de nattere delen van het bos. Het werk wordt in elf blokken opgedeeld die afhankelijk van de weersomstandigheden elkaar opvolgen. De eerste blokken liggen tussen de Utrechtsebaan en de Laan van NOI. Daarna wordt gewerkt in het deel van de Laan van NOI tot  aan het paleis Huis ten Bosch. Steeds wordt een werkblok tijdens het vellen van de bomen vanwege de veiligheid afgesloten. In het hele bos moet men rekening houden met machines die de op maat gezaagde stammen verplaatsen naar de Leidsestraatweg.
In het weekend en ’s avonds is het gebied wel open voor publiek.

Voordat er gestart wordt met het werk zijn alle geselecteerde bomen beoordeeld door de boswachter en een specialist op het gebied van zoogdieren op de aanwezigheid van bijzondere natuurwaarden zoals nesten van eekhoorns, nesten roofvogels, holten van spechten en boommarters en verblijfplaatsen van vleermuizen.

Hoe worden de bomen gekapt?

Het werk wordt zorgvuldig uitgevoerd. Er wordt met de hand gezaagd. Een kleine kraan op rupsbanden begeleidt de boom tijdens het vellen. Dit om zeker te zijn dat de boom op de juiste plaats neerkomt. De rupsbanden voorkomen zoveel mogelijk schade aan de bosbodem. De boom wordt ter plaatse op de juiste maat gezaagd. De maat is al in het voorwerk bepaald doordat Staatsbosbeheer weet welke dikte en lengte gewenst wordt door de afnemer. Met een grote kraan op brede banden wordt het hout naar het pad getrokken. De brede banden voorkomen schade aan de halfverharding van de paden. Het hout wordt met een aparte machine opgehaald en wordt op stapels gelegd aan de Leidsestraatweg. Afhankelijk van de lengte van de boom en de wens van de houthandel kunnen er tussen de vijf en tien stukken hout uit een boom gehaald worden. Op de houtstapels brengt Staatsbosbeheer informatieve kaarten aan waarop de bestemming van het hout te zien is.

Bijzondere aanpak Haagse Bos

Op sommige locaties is het op bovenstaande manier werken lastig omdat er risico op schade aan omstaande bomen is. Speciaal hiervoor laat Staatbosbeheer een kraan komen die net onder de kroon de boom afzaagt en de boomtop met een grijper die aan de kraan zit als een bloem uit het bos plukt. De boomtop wordt dan zorgvuldig door de kraan naar een goede plek begeleid. Vervolgens wordt de stam geveld op de voor het Haagse Bos gebruikelijke  methode.

Waar gaat het hout naartoe?

Het grootste deel van het hout uit het Haagse bos wordt als fsc-gecertificeerd hout geleverd aan de Nederlandse houtindustrie. Door de korte transportafstanden is dit bijzonder duurzaam hout. Een groot deel van het hout  gebruikt men voor plaatmateriaal in de woningbouw. Daarnaast is een deel van het hout ook grondstof voor de papierindustrie. Vanwege de bijzondere voorjaarsbloeiers (stinzenplanten) in het Haagse Bos laat Staatsbosbeheer een deel van het tak- en tophout niet op de bosbodem achter. Dit hout wordt afgevoerd en als energiehout benut. Op sommige plaatsen blijft tak- en tophout wel achter als voedselbron voor onder andere  insecten, zwammen en planten.

Doel van het boswerk is behoud van het Haagse Bos en haar hoge natuurwaarde. Hout brengt natuurlijk wel geld op. De opbrengst van hout komt in principe ten goede aan het beheer van onder andere het Haagse Bos. De kosten van het boswerk in het Haagse Bos zijn echter door de bijzonder werkwijze hoger dan het hout uit het bos oplevert.

Wat gaat de bezoeker merken?

In het hele bos wordt het boswerk aangekondigd met borden. Werkblokken worden vanwege de veiligheid afgesloten met speciale spandoeken. ’s Avonds en in het weekend is het Haagse bos gewoon te bezoeken. Omdat er gewerkt wordt in elf werkblokken is het grootste deel van het bos altijd open voor publiek. Wel zal men af en toe eens moeten afwijken van een gebruikelijke route.

In het hele bos kan de bezoeker machines tegenkomen die hout afvoeren naar de Leidsestraatweg. Daar zal het hout worden gestapeld. Dit wordt zo stabiel mogelijk uitgevoerd. Het klimmen op houtstapels is niet toegestaan en kan ook bij zorgvuldig stapelen gevaarlijk zijn. De klim verbodsbordjes worden dan ook niet voor niets aangebracht.

Benieuwd naar het boswerk in het Haagse Bos?

Staatsbosbeheer geeft gedurende de maanden dat er gewerkt wordt vier excursies.
Aanmelden voor deelname doet u door een mail met datum en tijd te sturen aan: westvoorden@staatsbosbeheer.nl

De excursies staan gepland voor:
Woensdag 20 juli 14.00u (maximaal aantal deelnemers 12)
Woensdag 20 juli 19.30u (maximaal aantal deelnemers 20)
Donderdag 11 augustus 14.00u (maximaal aantal deelnemers 12)
Donderdag 11 augustus 19.30u (maximaal aantal deelnemers 20)

Meer informatie en een kaart van de werkblokken is te vinden op www.staatsbosbeheer.nl

en op het Boswachtersblog: Blessen voor een soortenrijker en toekomstbestendiger Haagse Bos.