De hyacintorchis in de duinen van Noordwijk – Foto: Mark Kras

Deze blog valt misschien wat uit de toon, maar ik heb zojuist een prachtig fijnzinnig boekje uitgelezen: Hyacintorchis. Een nieuwe orchidee aan de Noordzee. In dit boek verhaalt begenadigd botanisch illustrator Esmée Winkel over de totstandkoming van een aquarel van een nieuw ontdekte orchidee in Nationaal Park Hollandse Duinen.

Hyacintorchis in Nederland

De door menselijk handelen veroorzaakte klimaatverandering zorgt voor een langzame verschuiving van soorten. Vele plantensoorten komen in de verdrukking en sommige staan op het punt om uit te sterven. Maar de klimaatverandering brengt ook zuidelijke soorten naar ons land. In februari 2020 werd door collega-boswachter Casper Zuyderduyn een knots van een bloeiende plant in de duinen van Noordwijk ontdekt. Even twijfelt hij of het om een tuinplant gaat, maar opzoekingswerk in literatuur en een check bij collega-natuurkenners brengen uitsluitsel. Het is een orchidee en ja, ze bloeit in de winter.

Reuzenorchidee beschermen

De bevlogenheid van de boswachter Casper Zuyderduyn en botanisch tekenaar Esmée Winkel spat van de pagina’s af. De boswachter kijkt zorgvuldig zijn vondst na in vakliteratuur en gaat vervolgens tegen de schemering op pad om met een aantal bevriende orchideeënkenners de ontdekking te delen: de hyacintorchis of reuzenorchidee. Niet alleen de zorgvuldigheid, maar ook de zorg voor de bescherming van deze nieuwkomer grijpt me aan. Hoe de boswachter de orchidee probeert te beschermen tegen onverlaten, die haar zouden kunnen uitsteken om haar vervolgens te laten wegkwijnen op een vensterbank, en hoe hij de beheerder informeert over hoe hij rekening kan houden met de nieuwkomer die op dit vroege tijdstip bloeit. Verdwijnt ze niet in de maaibalk voor ze zaad heeft gezet en voor nakomelingen kan zorgen?

Aquarel van Esmée Winkel

Terwijl de boswachter zijn best doet om de orchidee beter te leren kennen en te beschermen, brengt een van de kenners die hij raadpleegde, Rogier van Vugt van de Hortus botanicus Leiden, hem in contact met botanisch tekenaar Esmée Winkel. Zo stapt op een koude dag een dame met wat tekenspullen over een draad en zakt in kleermakerszit neer bij de orchidee van 43 cm hoog. Het boek Hyacintorchis neemt de lezer mee in een proces waarbij weloverwogen en met liefdevolle fijnzinnige streken een prachtige aquarel tot stand komt. Esmée Winkel vertelt over de precisie waarmee ze haar onderwerp meet en de herkomst van haar kleuren. Elke keer als je de bladzijde omslaat, verrast ze met prachtige illustraties.

Onmisbare schoonheid

Terwijl ik dit schrijf, realiseer ik me meer en meer waarom het boek in mijn hoofd blijft rondspoken. Natuurlijk word ook ik geraakt door de wonderlijke komst van deze prachtige orchidee in Nationaal Park Hollandse Duinen en zie ik de fijnzinnige schoonheid van de werken van Esmée Winkel. Wat in mijn hoofd blijft hangen, is het besef dat verschillende mensen ieder op hun eigen manier geraakt worden door de onmisbare schoonheid van de natuur om ons heen. Als bloggende boswachter kan ik daar een klein steentje aan bijdragen door deze ode aan al die mensen in woorden om te zetten.

Meer weten over het boek of wil je het bestellen? Klik hier.

Laatste nieuws 08-03-2022 “De hyacintorchis bloeit weer in de duinen en daarom zet KNNV Uitgeverij ‘Hyacintorchis’ in de schijnwerpers met een tijdelijke actie. Nu verkrijgbaar voor € 12,95 i.p.v. € 17,95. Een uniek cadeau voor familie, een vriendin, een collega of juist voor moederdag! Let op, deze actie is geldig t/m 31 mei 2022. Een prachtige publicatie voor liefhebbers van de duinen, planten en botanische kunst. ‘Hyacintorchis’ vertelt het boeiende verhaal van de ontdekking van een nieuwe orchideeënsoort aan de Noordzee en geeft een mooi inkijkje in het werk van botanisch illustrator Esmée Winkel. Een ode aan de duinen en de Nederlandse natuur.”