Gevelde iep langs de Leidsestraatweg in het Haagse Bos - foto Stefan Wijfje

Na decennia opgroeien in het Haagse Bos hebben ouderdom en storm een einde gemaakt aan het bestaan van twee oude knarren: een iep en een acacia. Toch is er via een bijzondere route een nieuwe toekomst voor het hout van deze twee bomen.

De iep

Langs de Leidsestraatweg stond een dode iep. De boom stond er al ruim 60 jaar en was dik en groot gegroeid. Terwijl de iepenziekte huishield onder de vele iepen in Nederland hield deze boom aan de rand van het bos stand. De iepenziekte werd in 1918 vastgesteld in Brabant en in de jaren ‘30 verdween 60% van de iepen in Nederland. Eind vorige eeuw waren iepen zelfs nagenoeg helemaal uit Nederland verdwenen, De ziekte is zo Nederlands dat hij in het buitenland zelfs bekend staat als de Dutch Elm disease.  Maar langs de Leidsestraatweg, daar waar onze koning regelmatig passeert, hield deze iep nog stand. Tot het dan echt zijn tijd was. Omdat de boom langs de weg stond en een gevaar vormde voor voorbijgangers, moest hij ook echt worden verwijderd.

De acacia

Langs een ruiterpad stond een acacia. De boom stond er al tientallen jaren en groeide zijn hout hard en zijn bast gegroefd. Hij weerstond de ene na de andere storm. Midden in het bos, in samenhang met sterkere en zwakkere bomen, was zelfs windkracht negen geen probleem. Tot die ene storm net uit een ongelukkige hoek kwam terwijl blad en tak vol de wind vingen. Met wortel en al ging de boom om en bleef hangen in de bomen in zijn nabijheid. Maar langs het ruiterpad was de acacia daarmee een gevaar voor ruiter en paard. Ook hij moest dus weg.

De keuze

Dode bomen stellen de beheerder voor een keuze: blijft het liggen of halen we de bomen helemaal weg. Dood hout in een bos is namelijk van grote waarde. Schimmels, insecten, vogels en eekhoorns en allerlei ander organismen profiteren van het verterende hout. Staand dood hout kan zelfs tientallen jaren een belangrijke functie in het bos hebben.

Maar hout heeft ook waarde voor mensen. We maken er papier, bouwmaterialen en soms zelfs kunstwerken van. Denk maar aan de beelden in het Haagse Huttenbos.

Wat dan te doen met deze twee unieke bomen? In het bos ligt een behoorlijke hoeveelheid dood hout. De toegevoegde waarde van de iep en de acacia was dus beperkt. Goed iepen- en acaciahout daarentegen is zeldzaam. En zeker hout van deze omvang.

De rondhoutveiling

In Schaarsbergen is jaarlijks een bijzondere rondhoutveiling. Op deze veiling wordt de top van het Nederlandse Kwaliteitshout aangeboden. Handelaren komen hier om de crème de la crème van het Nederlandse hout te kopen. Hout met natuurlijk een FSC- keurmerk dat vervolgens een bijzondere, hoogwaardige bestemming krijgt. Denk daarbij aan prachtige keukens, meubels of bijzondere vloeren. Het iepen- en acaciahout werden hier aangeboden (kavel 103 en 104).

Het is een gek idee. Onlangs betrok één van mijn beste vrienden een nieuw huis. Er moest nog flink worden opgeknapt. De muren gesaust, het houtwerk geverfd en er moest een nieuwe vloer in. Na een flinke zoektocht wist hij een oude kloostervloer op de kop te tikken, van hout dat eeuwen geleden is geveld en met veel zorg is bewerkt tot vloerdelen.

De iep en de acacia werden voor een mooie prijs verkocht. Het geld komt ten goede aan het beheer van de prachtige natuur in Nederland. En wie weet legt iemand over 100 jaar met trots een vloer van Haags iepenhout in zijn nieuwe huis.

N.B.

De acacia is gekocht door een bedrijf uit Gelderland dat zich specialiseert in het herstel van historische molens.
De iep is naar een bedrijf gegaan dat zich bezighoudt met inrichting van huizen waaronder keukens. Zij richten bijvoorbeeld ook de Buitenleven woningen van Staatsbosbeheer in met Hollands Hout.