In het Haagse Bos moet een prachtige oude wilg weg. Met haar 150 jaar is ze enorm en iconisch. Net als de bosbezoekers zijn de halsbandparkieten er dol op. Vanuit de vele gaten in de stam en de dode takken kwetteren ze alsof het een lieve lust is. Een levendig schouwspel in een zo goed als dode boom. Helaas is de oude wilg namelijk aan het einde van haar latijn. Ze laat af en toe haar takken vallen en ze kost ons al jaren zorg en onderhoud. We twijfelen inmiddels of ze nog veel langer rechtop zal blijven staan. De boomkroon laat zien dat haar wortels niet meer optimaal hun werk doen. Tekenen dat ze ook onder de grond langzaam sterft. Ze staat langs het wandelpad…

Deze column heeft in de Toeractief gestaan, een wandel- en fietsmagazine met routes en achtergrondverhalen www.toeractief.nl

We bekijken haar vaak en volgen haar nauwlettend en met meerdere boswachters: vanuit het perspectief van ecologie, beheer en publiek. We hebben al meerdere reddingspogingen gedaan en we stellen onszelf nu de vragen: Wat is nog verantwoord qua veiligheid voor het publiek? Valt de boom nog wel te beheren en dus te behouden? Wat is de ecologische waarde van de boom? Alles afwegend wordt het besluit genomen de boom weg te halen. Er komt een rode stip op de bast. Een teken dat de boom weg moet.

Dan komen de eerste protesten al binnen. We bezoeken de boom met mensen die meer uitleg willen en leggen uit hoe we tot dit besluit zijn gekomen en welke zorgvuldige procedure er nog volgt. We doen bijvoorbeeld nog verder onderzoek naar de boom, ook of er vleermuizen in zitten. Als dat zo is, dan moeten we op basis daarvan bepalen wat de beste periode is om de boom weg te halen: juist dus in een periode dat de vleermuizen hun winterslaap elders houden.

Er verschijnen protest artikelen in verschillende media met de boodschap: “Boswachters falen; gezonde wilg moet weg. Kom in protest!” We krijgen te horen dat we onvakkundig zijn en dat we moeten luisteren naar het publiek en naar échte deskundigen. Maar onze boodschap blijft: “Het is tijd om vanuit onze wettelijke ‘zorgplicht’ onze verantwoordelijkheid te nemen en we blijven júist vanuit onze deskundigheid vastbesloten: de wilg moet weg. Veiligheid van onze bosbezoekers staat altijd voorop.”

Enkele dagen daarna is het 18 januari. Een beruchte datum in 2018, zeker voor bosbeheerders. Het stormt namelijk die dag met zware windstoten van meer dan 120 kilometer per uur in het binnenland, laat staan zo vlak aan zee. Storm is voor boswachters altijd memorabel en een moment waarop je tamelijk opgewonden naar buiten kijkt. Naar buiten ‘kíjkt’ ja, want met storm ga je het bos niet in. We roepen alle collega’s, vrijwilligers en aannemers binnen. Gelaten komt een collega naar me toe en roept: “De wilg ligt om!” De eerste windvlagen van de storm hebben haar ten val gebracht.

Het is dus ineens voorbij voor onze wilg. Wat moet dat een doffe dreun zijn geweest! Later ga ik kijken bij deze enorme omgevallen boom. Ze ligt midden op het pad en heeft in haar val een picknickbank meegenomen. Aan de kluit zie je pas echt hoe slecht haar toestand inmiddels al was. De gebroken dode takken om haar heen hebben een enorme ravage veroorzaakt. Van de picknickweide is weinig meer over. Gemengde gevoelens razen door me heen. Wat een gemis, wat een ravage en vooral: wat een leegte op deze plek! Maar ook: discussie, onderzoek én procedure gesloten. ‘Dag ouwe’, zeg ik in gedachten tegen haar. ‘Wat goed dat je uiteindelijk de eer aan jezelf hebt gehouden!’

N.B.: Op 21 januari (bijna exact een jaar later) heeft LNV minister Carola Schouten op deze plek een rode beuk geplant. Een mooie symbolische plek dus én een symbolische boom: de rode beuk staat ook wel symbool voor vrouwelijke wijsheid.