Nieuwe borden Historische akkerlandjes in Berkheide (foto Arjen van der Plas)

Regelmatig stap ik samen met wat vrienden op de fiets voor een toertochtje. Eerst door de polders richting Leiden. Flink tegen de wind in als we door de prachtige Hollandse veenweiden fietsen. Terwijl groene weilanden, koeien en prachtige wolkenluchten ons decor zijn, roep ik af en toe wat vogelsoorten naar mijn fietsmaten. Sinds kort zijn ze me soms zelfs voor. ”Smient!” hoor ik dan ineens roepen. Bij het transferium aan de A44 in Leiden slaan we rechtsaf richting de duinen van Katwijk. “Sperwer en Turkse tortel”, roep ik. Maar de jacht van de sperwer op de tortelduif is te snel en niemand valt het verder op. “Tankgracht!”, roep ik. En dan gaan ineens de hoofden van mijn fietsmaten omhoog. Tankgracht?

Ja, want als de vogels hen te snel af zijn, is het tijd voor wat landschapsgeschiedenis. We rijden langs oud-vliegveld Valkenburg. En wie goed kijkt ziet daar de resten van de verdedigingswerken van de Duitse bezetter terug. We rijden Katwijk binnen. Links van ons liggen de oude Schietbanen van het Nederlandse Leger in de 19^de eeuw. Nu is het niet meer toegankelijk en is het het rustgebied voor de reeën en vossen en vooral de standplaats van bijzonder zeldzame planten.

Mensen aan het werk in het duin

Rond Katwijk liggen heel veel resten van menselijk gebruik. Het natuurtype heet niet voor niets ‘zeedorpenlandschap’. Vanaf het fietspad is het niet zichtbaar, maar vanaf de TOP aan de Sportlaan kun je een mooie wandeling maken langs de historische akkerlandjes. Een wandeling die op de site van Staatsbosbeheer zelfs het predicaat boswachterspad heeft gekregen. Vanaf de Soefietempel ligt een oud puinpad waarover de boeren vroeger al heen en weer liepen van en naar hun aardappellandjes. Zeesterren en ander organisch materiaal werd aangevoerd om de planten te bemesten. Rond de veldjes werden walletjes opgeworpen om het gewas te beschermen tegen de wind. En gelijk was dat een mooie afscheiding tussen akkerlandjes die vernoemd waren naar de boeren die er teelden. Namen zoals Dorendel, Vriezewei of Aam de Kolenbrik z’n delletje. Respectievelijk vernoemd naar Schaddé van Doren, Vries van der Marel en boer van Duivenvoorde.

Nieuwe borden in het duin

Tot voor kort werden bezoekers die kwamen wandelen helemaal niet erop geattendeerd dat de veldjes historische akkerlandjes zijn en dat betreding toegestaan is. Nu heeft Staatsbosbeheer hier bordjes geplaatst zodat het landschap beter ‘leesbaar’ wordt. En ja, de veldjes mogen nog steeds betreden worden en ook voor een familiepicknick zijn onze bezoekers van harte welkom. De betreding houdt het grasland kort en is daarmee zelfs van belang om de bijzondere soorten in stand te houden.

Dus mocht een wandelaar terwijl u zit te picknicken “Duvels-naaigaren” tegen u roepen, of woorden als hondskruid, bremraap of grote ratelaar. Dan zou het weleens een boswachter in zijn vrije tijd kunnen zijn, die u probeert te vertellen hoe mooi en soortenrijk ons Nationaal Park Hollandse Duinen in wording wel niet is.

Boswachterspaden

Wilt u zelf eens op pad langs een van onze boswachterspaden. Kijk dan op https://www.staatsbosbeheer.nl/boswachterspaden. Daar staan niet alleen mooie wandelingen in de Zuid-Hollandse Duinen, maar u vindt er ook mooie wandelingen in de rest van Nederland.