Elke keer als ik dé zwaan van het Haagse Bos zie, dan voel ik een groot respect. De koningin van de grote vijver. Ik weet niet hoe oud deze vogel is, maar ze straalt levenswijsheid en veerkracht uit. Daar kunnen wij mensen nog een voorbeeld aan nemen.

Deze column staat in Toeractief, een wandel- en fietsmagazine met routes en achtergrondverhalen www.toeractief.nl

Ik weet hoe een aantal jaar geleden haar vaste partner werd doodgebeten door een hond. Voor de monogame zwaan, is dat een ramp. De vogel drijft op dierlijke instincten, maar is haar grootste natuurlijke drijfveer nu kwijt: de paarvorming en voortplanting. Elke keer als ik de zwaan in haar eentje zie, voel ik ook een steek in mijn hart en zou ik willen dat het allemaal anders was gelopen voor haar. Hadden mensen met honden maar meer respect voor de wilde dieren en vooral ook meer grip op het ‘natuurlijke’ instinct van hun hond om te jagen. Moet ik in het belang van wilde dieren ingrijpen en ‘honden los in het bos’ verbieden? Ik kom er niet uit…

Maar de zwaan redt zich toch aardig. Waardig drijft ze tussen de andere watervogels en gaat ze af op het brood dat dagelijks wordt gevoerd. Ook al eet ze eigenlijk alleen maar planten en kan brood haar dood betekenen. Moet ik ingrijpen en het voeren van brood verbieden? Ik kom er niet uit…

Voor veel bosbezoekers is het voeren van de vogels een fantastische beleving. Maar als deze zwaan vervolgens uit het water komt en om brood bedelt, dan ervaren sommigen dat als ‘intimidatie’. Onlangs kwam er een vrouw naar me toe en ze vroeg op hoge toon: “Of ik de zwaan toch maar snel weg kon halen, want de zwaan is agressief.” Moet ik wilde dieren weghalen als mensen van ze schrikken? Ik kom er niet uit…

In de tussentijd ga ik nog wat vaker naar het bos en vraag mensen in het bos naar hun mening. Hoe denken zij over deze zwaan? Zo weet ik nu ook dat mensen onderling ruzie maken over het voeren van brood aan de vogels. Vanuit Islamitische overtuiging mogen mensen namelijk niets verspillen en gooien blijkbaar enorme hoeveelheden brood in de vijver. Op zich is ‘niet verspillen’ natuurlijk een goede gedachtegang, maar soms wordt brood blijkbaar in één klap met zakken tegelijk in de vijver gegooid. Dan is de romantiek van ‘de vogels voeren’ er wel een beetje vanaf. Er zijn hierover heuse onderlinge ruzies tussen de bosbezoekers, begrijp ik. Moet ik ingrijpen en bordjes ‘niet voeren’ plaatsen, zodat mensen daarover geen ruzie meer maken? Ik kom er niet uit…

Ondertussen observeer ik de zwaan. Zij ook mij, zo lijkt het. Ik ben inmiddels een vertrouwde indringer in haar territorium. Ook bij mij komt ze af en toe de kant op en slaat haar vleugels uit. Majestueus! Wat een prachtige vogel is het toch… Maar toegegeven, ook intimiderend! Zelfs de boswachter doet een pasje achteruit bij haar intimiderende verschijning. En dat doe ik graag, uit een groot respect. Want dat zegt míjn natuurlijke instinct vooral: daar waar je niet per sé in hoeft te grijpen, grijp je niet in. Ik vertrouw op het onderlinge respect van de bosbezoekers én op hun respect voor de bewoners van het bos, de wilde dieren. Die laatste doen namelijk gewoon vooral wat hún instinct hen ingeeft…

N.B: sinds kort heeft de zwaan een nieuwe partner en na jaren alleen te hebben geleefd, lijken ze nu een innig paar.