Aanpak essentaksterfte in Bleiswijkse zoom in volle gang
Bleiswijkse zoom
Sinds een paar weken zijn we gestart met boswerkzaamheden in de Bleiswijkse zoom in de Rottemeren. We kappen daar zieke essen en voeren regulier bosonderhoud uit. Momenteel wordt er gewerkt met grote machines en overal verschijnen grote stapels met houten stammen en bergen met takhout. Het bos ziet er in dit stadium nogal gehavend uit. Dat is altijd even slikken. Ook voor mij.
Helaas gaan de werkzaamheden nog even door. Maar over een paar weken zal het grove werk steeds meer plaats gaan maken naar meer handmatige opruim- en zaagwerkzaamheden. Dan worden ook beschadigde bomen gefatsoeneerd. De grote stapels takhout worden ondertussen versnipperd en afgevoerd. Het rondhout wordt naar vaste stapelplaatsen verplaatst, waarvandaan ze naar de zagerijen worden getransporteerd. Als er geen grote machines meer het gebied in hoeven, worden de paden hersteld. Vervolgens kan er worden begonnen met het inplanten van bomen en struiken. Het is misschien moeilijk voor te stellen, maar volgend jaar zullen er alweer allerlei bomen en struiken spontaan opkomen.
Essentaksterfte
Want waarom doen we dit? De essen zijn ziek door de essentaksterfte. Dit is een schimmel, die ervoor zorgt dat essen langzaam afsterven. Uit andere landen in Europa weten we inmiddels dat zeker 90% van de bomen deze ziekte niet zal overleven. Ook in de Rottemeren zijn vrijwel alle essen aangetast door de ziekte. Op sommige plekken is het effect van de ziekte goed zichtbaar. De bomen hebben dode takken en een dunner wordende boomkroon of zwammen en zwarte plekken op de stam. Soms ook is de ziekte minder goed zichtbaar, maar manifesteert zich wel degelijk. Je ziet dan verse verticale scheuten aan takken of stammen van de es.
De zieke essen leveren een gevaar op, omdat ze vaak van binnen helemaal ‘broos’ worden en dan ineens grote takken kunnen laten vallen of zelfs helemaal kunnen omvallen. Dat is op plekken in Nederland al gebeurd. Dat willen we in een druk recreatiegebied als de Rottemeren voorkomen, door langs alle paden en wegen de zieke essen te verwijderen die binnen een boomlengte (25-30 meter) van de paden af staan. Omdat er een flink padennetwerk ligt, betekent het helaas dat we veel bomen moeten kappen. Daarnaast halen we de essen nu weg, omdat we dan snel over kunnen gaan tot aanplanten van nieuw bos. Als we zouden wachten tot de essen zelf afsterven en omvallen (los van het veiligheidsrisico dat hieraan verbonden zit) duurt het langer voordat er weer bos is. Daarbij komt dat er te weinig jonge aanwas in het huidige gebied is, waardoor we uiteindelijk toch bomen zullen moeten planten. Door dit direct te doen, hebben we én de veiligheid gewaarborgd én hebben we zo snel mogelijk weer een vitaal bos.
Regulier onderhoud
We combineren het kappen van de zieke essen met regulier onderhoud. Dat betekent dat we met een dunning bomen weghalen uit het bos, om andere bomen meer ruimte te geven om door te groeien en ook meer licht op de bodem te creëren voor nieuwe aanwas.
Het is veel dit allemaal in één keer te doen, dat blijkt wel als je naar het bos kijkt. Maar we hebben hiervoor gekozen omdat we dan maar één keer het gebied in hoeven. Dat is gunstiger voor bezoekers, het gebied én voor de natuur. Bovendien kunnen we dan direct beginnen met herplant en dus aan het opbouwen van een mooi nieuw bos. Want dat zal er zéker weer komen. In de gedeelten van de Bleiswijkse zoom waar veel aangetaste essen bij elkaar staan, planten we nieuwe bomen en struiken. We werken op deze manier toe naar gemengde bossen.
Niet alleen in de Rottemeren
Naast de Rottemeren wordt de essentaksterfte op talloze andere plaatsen in Zuid-Holland en elders in Nederland aangepakt, zoals in het Bieslandse bos bij Pijnacker-Nootdorp en Zoetermeer, het Haagse bos in Den Haag, het Ravense hout bij Hellevoetsluis en het Oosterpark in Ridderkerk. Vooral op plaatsen waar veel mensen komen en op smalle percelen met veel paden is ingrijpen noodzakelijk. Dat is een bijzonder kostbare zaak. Bos-aannemers zijn daardoor overbezet en moeilijk te krijgen. Er is een enorme vraag naar plantgoed wat daardoor duur en moeilijk te verkrijgen is. Daarnaast komt er een bulk aan essenhout op de markt waardoor de prijs daalt. Bovendien veroorzaakt het een enorme hoeveelheid extra werk naast onze reguliere werkzaamheden. De essentaksterfte is daarmee een probleem dat ons helaas overkomt en waarmee we zo goed en verstandig mogelijk proberen om te gaan.
Toekomst
Gelukkig leert de ervaring ons dat de natuur bijzonder vitaal is. Komend voorjaar zullen er alweer nieuwe planten en bomen spontaan opkomen. Daarmee is er nog niet meteen nieuw bos, maar de hoeveelheid groen zal snel toenemen. Uiteindelijk, over een aantal jaar, daarvan ben ik overtuigd, zal er weer een toekomstig bestendig bos staan. Hoogst waarschijnlijk met meer variatie, een betere structuur en een grotere biodiversiteit.
Kijk voor meer informatie over de essentaksterfte: www.staatsbosbeheer.nl/essentaksterfte en kijk hier voor meer informatie over de werkzaamheden bij de Bleiswijkse zoom.
geef een reactie
Peter van den Akker
Chapeau!
Ik wil Staatsbosbeheer feliciteren met het profesioneel en grondig verwoesten van 1 van de laatste pareltjes van Rotterdam en omstreken.
Zonder uitzondering is iedereen sprakeloos, droevig en menig onder ons zelfs woest. De ‘waarom’ vraag blijft bovenkomen bij elk mogelijk argument ter verdediging van de verwoesting van het bos. Wat heeft werkelijk ten grondslag gestaan aan deze beslissing? Is het een geheime agenda, is het incompetentie, is het een moment van verstandsverbijstering? Ik kan me niet voorstellen dat er geen acceptabele tussenoplossing gevonden had kunnen worden als alle stakeholders inclusief bewoners mee hadden kunnen denken/beslissen. Dit is mijn inziens wederom een ondoordachte actie van een overheidsorgaan die nietsontziend alle belangen van tafel heeft geveegd. Een overheidsinstantie die nota bene door en voor de gemeenschap in het leven is geroepen om de belangen zo goed mogelijk te behartigen en onze laaste stukjes groen te koesteren en te beschermen.
Het beste wat het bos nu nog kan overkomen is dat, na opruiming van alle puin en reparatie van alle schade, Staatsbosbeheer zich NOOIT meer laat zien en het bos eens het bos laat, zodat het bos weer bos kan worden.
Een droevige (en tevens woeste) bewoner van Bleiswijk. Peter van den Akker.
Boswachter Dick van Stegeren
Ik begrijp uw verontwaardiging maar zou niet weten welk belang van Staatsbosbeheer bij de aanpak van de essentaksterfte gediend is, dan de waarborging van de veiligheid van de bezoekers. Het heeft een enorme impact op middelen en personeel. Bovendien zijn de opbrengsten van het hout voor
het recreatieschap. Die overigens ook de kosten van de herplant voor haar rekening neemt.
Monica
Verdrietig word ik ervan, heel verdrietig. Voorkomen en voorzorg a la, maar de wijze waarop en de hoeveelheid, het is ongekend en onnodig, Staatsbosbeheer moet zich schamen en heel diep. Uit ervaring weet ik dat terugplant bestaat uit sprietjes die tientallen jaren nodig hebben om weer boom te worden (als er al wordt geplant!). Verdrietig blijf ik.
Boswachter Dick van Stegeren
Ik begrijp uw verdriet. Helaas moeten we ingrijpen om de veiligheid van de recreant te kunnen garanderen. Maar als we zouden wachten tot de essen zelf afsterven en omvallen (los van het veiligheidsrisico dat hieraan verbonden zit) duurt het langer voordat er weer bos is.
Gelukkig leert de ervaring ons dat de natuur bijzonder vitaal is. Als er bosplantsoen beschikbaar is en het weer zit mee wordt er deze winter nog ingeplant. Komend voorjaar zullen er daarnaast ook alweer nieuwe planten en bomen spontaan opkomen. Daarmee is er nog niet meteen nieuw bos, maar de hoeveelheid groen zal snel toenemen. Uiteindelijk, over een aantal jaar, daarvan ben ik overtuigd, zal er een beter toekomstig bestendig bos staan. Met meer variatie, een betere structuur en een grotere biodiversiteit.
Van veen
Allemaal misleidende praatjes. Er is in de Bleiswijkse Zoomvrijwel geen zieke Es te vinden , maar wordt er zo zegt Staatsbos wan beheer zelf uit voorzorg de gezonde bomen gekapt. Te gek voor woorden en tegen het landelijk advies van de universiteit Wageningen. Ook de loze belofte van gevarieerd herplanten is een zoethoudertje, er kan door de achtergebleven wortels niet gegraven worden. Dus worden er Populieren takken in de grond gezet !!! Ongehoord dat dit kan. Op meldpunt bomenkap.nl zijn nog meer meldingen te zien van onnodig sloopwerk door SBS
Boswachter Dick van Stegeren
De Wageningen universiteit adviseert beheerders terughoudend te zijn bij het ingrijpen op de essentaksterfte en gezonde bomen te laten staan. Hierbij plaats de WUR wel de kanttekening dat ingrijpen in bossen met een hoge infectiedruk (zoals Rottemeren) noodzakelijk is, zeker langs wandelpaden en wegen. Wij volgen de aanbevelingen van de WUR. Aangetaste essen langs paden en wegen die bij omvallen een risico vormen voor de bezoekers van het gebied worden verwijderd. Vitale essen, waaronder (licht) aangetaste essen die mogelijk in staat zijn de uitbreiding van de ziekte zelf te stoppen, worden echter zoveel als mogelijk gespaard. Helaas hebben de deskundigen in de Bleiswijkse Zoom geen onaangetaste bomen gevonden.
An
Volgens de berichtgeving worden er pas in 2020 nieuwe bomen geplant. Dus het zal heel lang duren voordat het er weer een beetje als bos uit ziet. Alleen aan de randen staan nog wat bomen. Alles is verder om gehakt. Dus veel meer bomen dan alleen Essen. Dus staatsbosbeheer verdient wel degelijk behoorlijk wat door deze grove houtkap. En wij blijven zitten met een gebied wat zeer geamputeerd is. Het enige stukje bos wat in deze regio was, is niet meer…..
Boswachter Dick van Stegeren
Waar open plekken zijn ontstaan zal gegarandeerd herplant worden. Welke soort en hoeveel is afhankelijk van de groeiplaats en het aantal gekapte bomen. Het liefst planten we nog in deze winter. Echter het exacte moment is afhankelijk van de beschikbaarheid van geschikt bosplantsoen ( daar is momenteel een enorme vraag naar ) en de weersomstandigheden.
Het is een misvatting dat Staatsbosbeheer verdient aan deze houtkap. Het verwijderen van zieke essen en het herplanten van nieuwe bomen vormen namelijk een onvoorziene kostenpost. Het hout van de gekapte bomen heeft weliswaar nog waarde , maar de kosten van herplant zijn vele malen hoger. Bovendien heeft het hout van de aangetaste bomen een mindere kwaliteit en brengt daardoor minder op. Desondanks wordt er een zo hoogwaardig mogelijke toepassing voor gezocht. Hout is immers een zeer duurzame grondstof. Daarnaast zorgt de essentaksterfte voor heel veel extra werk naast onze reguliere werkzaamheden.
Ha
Ik hoop dat het ook gebeurd , het opnieuw aan planten en weer de paden begaanbaar maken, er zijn nu gedeelten in het Bleiswijkse zoom, dat ziet er meer uit als een beelden van vlak na het ardennen offensief.
Boswachter Dick van Stegeren
De paden worden gegarandeerd weer opgeknapt zou gauw de werkzaamheden met grote machines gestopt zijn en het weer dat toelaat. Ook het herplanten zal zeker gaan plaatsvinden. Het liefst nog deze winter. Echter het exacte moment is afhankelijk van de beschikbaarheid van geschikt bosplantsoen ( daar is momenteel een enorme vraag naar vanwege de essentaksterfte ) en de weersomstandigheden.