Dauwbraam in Zuidduinen (Berkheide) van Katwijk (foto Mark Kras)

‘Nederland heeft geen natuur.’ Meestal is deze zin op verjaardagen onmiddellijk reden tot een stevige discussie. En het zal wel aan mijn aanwezigheid liggen, maar op meerdere verjaardagen wordt de discussie aangezwengeld. Ik ga de discussie hier niet aanzwengelen. Eerlijk gezegd is hij niet zo interessant, want de persoon die de discussie aanzwengelt, heeft meestal een andere boodschap. Want als Nederland geen natuur heeft, waarom zou je er dan zo om bekommeren?

Nederland al eeuwen op de schop

Vraag het de emeritus hoogleraar historische Nederlandse letterkunde Herman Pleij en hij zal je vertellen dat we al sinds de middeleeuwen ons hele land op de schop hebben genomen om er gewin uit te halen. Daarbij heeft niet alleen God Jorwert verlaten maar ook de natuur ons land. Toch is niets minder waar. In de Hollandse Duinen zien we dat er door samen te leven met de natuur in het duin een prachtig Nationaal Park Hollandse Duinen ontstaat en aan het ontstaan is.

On-Nederlands mooi!?

Al in de middeleeuwen maakten de bewoners van de zeedorpen gebruik van hun omgeving om zich mee te verwarmen, om er hun netten te boeten, hun kleding te drogen, om er eten te telen of er eten te vangen of te plukken. Het gekke is, dat we niet zo bij stilstaan bij het feit dat we hier al eeuwen onze sporen nalaten. Dat we daarmee ook terug kunnen kijken op waar we vandaan komen, lijkt niet zo aan de oppervlakte te liggen. Ik schrik wel eens als mensen in het duin lopen en dan doodleuk als compliment zeggen: ‘Het is hier on-Nederlands mooi.’ Ik val bijna van mijn stoel. Geen buitenlander zou dat ooit van zijn eigen land zeggen. ‘Kom kijken mijn land is on-Engels/Amerikaans/Duits mooi.’

Dus ik zeg het nog maar eens: Kom beleven, genieten. De duinen, de delta, de wadden het zijn geweldig mooie Nederlandse landschappen die je nergens anders ter wereld zo vindt. Zij zijn ontzettend Nederlands mooi! En kom dan niet alleen kijken, maar kom de zilte zeelucht ruiken én kom ook proeven.

Bramen

Binnenkort is het weer bramentijd. Van oudsher zoeken de Katwijkers en Noordwijkers in de duinen naar bramen. Het bramen zoeken is een oude traditie die overgaat van vader op zoon en van moeder op dochter. En het helpt om de soortenrijkdom van het duin, die afhankelijk is van een zorgvuldig samenspel tussen mensen en natuur, in stand te houden. We spreken rond Katwijk en Noordwijk niet voor niets van een zeedorpenlandschap. Dus, alhoewel de regels zeggen dat het duin alleen op wegen en paden betreden mag worden, is er voor een korte periode (tot 15 september van dit jaar) een uitzondering voor het zoeken naar bramen. Natuurlijk moet dat met respect gebeuren voor natuur en veiligheid. Dus niet in de zeereep en Coepelduin (waar veel wild rust en waarvan de stevigheid van belang is voor onze veiligheid) en ook de hond mag niet mee.

Historische akkerlandjes

In het gebied zijn ook de oude aardappelveldjes nog herkenbaar voor wie er oog voor heeft. Dit is een mooie aanleiding om het besef te versterken dat we al eeuwen samenleven met de natuur in onze omgeving. Binnenkort gaan we nieuwe bordjes plaatsen met de tekst: ‘Historische akkerlandjes’ En o ja, daaronder staat de regel: ‘Vrij te betreden’. Want hier is geen verjaardagsdiscussie over, het Nationaal Park Hollandse Duinen dankt zijn soortenrijkdom aan een zorgvuldig samen leven van planten, dieren én mensen.