Mijn boswachtershart gaat nóg sneller kloppen als het onderwerp ‘weidevogels’ ter sprake komt.
Want wat zijn ze prachtig: de kievit, tureluur, scholekster en de veldleeuwerik… Deze laatste vooral ook om zijn ‘meest ’s zomerse geluid’. Dit kleine vogeltje zingt zijn vrolijke melodie terwijl het hoger en hoger de lucht in vliegt. Als het zingen stopt, weet je al wat er gebeuren gaat: de veldleeuwerik laat zich als in een duikvlucht naar beneden vallen. Een fascinerend schouwspel. Ieder jaar weer.

Deze column staat in Toeractief, een wandel- en fietsmagazine met routes en achtergrondverhalen www.toeractief.nl

Donzige dotjes

Maar de grutto spant de kroon. Een stoere verschijning met een prachtig bruinrood verenkleed. Zelfs voor de ongeoefende vogelaar gemakkelijk te herkennen, omdat deze vogel herhaaldelijk zijn eigen naam roept: grut-to, grut-to … En dan de kuikens! Ik smelt werkelijk, iedere keer als ik ze zie. Deze donzige dotjes proberen vanaf dag één zelf hun kostje bij elkaar te sprokkelen. Net uit het ei gekomen, moeten ze meteen in de benen om in het bloemrijke gras op zoek te gaan naar duizenden, duizenden insecten om in leven te blijven. Over stoer gesproken… !

Nationale Vogel bedreigd

Deze vogel is vorig jaar dus terecht gekozen tot onze Nationale Vogel. Nederland is trots op de grutto. Ze horen dan ook echt bij het oer-Hollandse polderlandschap. Althans, bij het polderlandschap zoals het ‘vroeger’ was. Toen de landbouw nog romantisch was en ruimte gaf aan natuur. Door de intensivering van de landbouw hebben de grutto’s het moeilijk in Nederland. Onlangs kwam het CBS met de laatste cijfers. De grutto is met zo’n 70% in aantallen afgenomen en de veldleeuwerik zelfs met 95% sinds 1960. Dat is ook niet verwonderlijk, want op de intensief beheerde en bemeste landbouwgraslanden is geen bloemetje –en dus geen insect- meer te vinden. Als er überhaupt nog weidevogels op deze percelen broeden, dan maken de kuikens toch geen schijn van kans om groot te worden, aangezien ze er geen voedsel kunnen vinden en omdat de percelen al heel vroeg worden gemaaid. De term ‘landschapspijn’ is onlangs bedacht betreffende dit monotone, levenloze landschap. Mij doet de aanblik inderdaad pijn.

Bloemrijk grasland

Staatsbosbeheer heeft gelukkig ook grasland in beheer. Als boswachter mag ik ieder voorjaar getuige zijn van honderden paartjes weidevogels die bij ons komen broeden in het Groene Hart. Wij verpachten de weilanden aan boeren. Zij beheren volgens ónze spelregels, waarbij de natuur wel voorrang heeft: hoog waterpeil, weinig of niet bemesten en laat maaien. Door dit ‘ouderwetse’ beheer houd je een bloemrijk grasland met voldoende insecten waar de kuikens groot op kunnen worden. Hierdoor houd je niet alleen de weidevogel-populaties in stand, maar valt er ook nog wat te genieten voor de bezoeker! Bloemrijke weiden met talloze insecten vullen de gekleurde horizon en de lucht is vol met vogelgeluiden. Ik weet het zeker: ook uw hart gaat sneller kloppen bij dit schouwspel!

Afgelopen voorjaar was ik op kraamvisite bij de grutto’s en heb een filmpje van jonge grutto’s kunnen maken. Deze stoere kuikens zijn zo oneindig leuk! Bekijk dit filmpje maar eens: