Het grootste roofdier in Hollands Duin is de vos. Roofdier. Ik haper altijd een beetje bij dat woord. Alsof een dier ‘rooft’ en daardoor een strafbaar feit pleegt. Maar alleen mensen kennen wetten.  Een vos heeft gewoon zijn kostje bij elkaar gescharreld. Hoezo roof – dier?

Zo’n vos is heel handig in het bij elkaar scharrelen van zijn kostje. Daarbij schat hij of zij natuurlijk, heel goed de risico’s in. Iets wat alle ‘roof’dieren doen.  Een visarend zal nooit een te grote vis vangen, omdat hij dan domweg de diepte in wordt gesleurd en verdrinkt. Een slechtvalk vliegt zo snel dat hij wel uitkijkt om in een dicht bos een vogel na te jagen. Een beschadigde vleugel betekent niet jagen en dus de hongerdood.

Vossen zijn zo handig en slim bij het voedsel zoeken dat ze een mooie reputatie hebben opgebouwd. Al in de middeleeuwen had hij een glansrol in de roman ‘Van den Vos Reynaerde’. Daarin was hij de een na de ander te slim af. Zo slim als een vos. Het is van alle tijden en zeker niet uit de lucht gegrepen.

De laatste tijd krijg ik regelmatig mails met vragen over vossen. Dat klopt met de tijd van het jaar. De jonge vossen worden steeds minder in het leefgebied van hun ouders geduld. Ze moeten zelf maar eens leren om hun kostje bij elkaar scharrelen. Daarbij komen ze in het leefgebied van andere vossen. Die wijzen hen dan meestal niet al te zachtzinnig de deur. Langzaam begint honger te knagen en gaan de jonge vossen meer risico nemen. Er zijn in een gebied zoveel vossen als er voedsel voor hen beschikbaar is. De vos die niet slim genoeg is om een eigen leefgebied te veroveren zal een kort leven beschoren zijn. Dat is de natuur.

Maar wat als er extra voedsel bij mensen te halen valt? Een voorbijganger die iets te eten uit rugzak laat vallen, is een eerste aanwijzing dat bij mensen eten te halen valt. Vossen verliezen hun schuwheid en ontdekken dat het met de risico’s rond mensen wel meevalt.  Soms zelfs zijn er mensen die eten geven. En al snel komt een vos erachter dat die mensen voorraadjes hebben. In een rugzak, in een tent of zelfs in huis.

Sommige fotografen maken prachtige plaatjes van vossen door ze op vaste tijden op vaste plekken te voeren. In Engeland zijn mensen die een ’huisvos’ hebben die op de bank komt slapen. Trots verschijnen er plaatjes op facebook . En dan gaat het mis. Een vos hapt naar een voerende fotograaf en moet worden afgeschoten omdat hij geen angst meer kent voor mensen. Een vos sleept een baby uit de wieg in Engeland.

Boswachter Thomas Peek met een ‘Patatvos’. Zo’n ontmoeting geeft altijd een wat dubbel gevoel. – Foto Mark Kras

Voer vossen niet. Niet expres maar ook niet per ongeluk door eten te laten slingeren waar vossen bij kunnen. Vossen zijn wilde dieren en moeten dat blijven. Voor onze veiligheid en voor de veiligheid van die prachtig slimme dieren.