Door boswachter Mark Kras

Water
Afgelopen winter en de lente tot nu toe, het zijn grijze twijfelseizoenen. Een echte winter durf ik de afgelopen maanden nauwelijks noemen. Het is vooral een natte boel. Op veel plekken zijn nieuwe duinmeertjes ontstaan. Duinmeertjes die in de komende maanden weer zullen opdrogen. Maar tot die tijd zijn het broedplaatsen van bijzondere dieren als de rugstreeppad.

Na weer een dag vol regen loop ik naar buiten en kijk om me heen, de echte lente is in aantocht. Ik hoor een zanglijster, zingend in prachtig warm strijklicht. Op dit soort momenten realiseer ik me dat wij lekker beschut in onze huizen zitten. Dieren moeten het doen met de weinige beschutting die het duin biedt. Leven in en op het zand van Hollands Duin is niet altijd makkelijk, zeker nu de ‘winter’ zijn einde nadert. De vetreserves raken nu echt op en voedsel wordt schaarser.

Zand
Alle leven in Hollands Duin is verbonden met zand. De levensduur van reeën wordt in het duin bepaald door de slijtage van hun gebit. Zand schuurt niet alleen de maag, ook hun kiezen. Kalkrijk zand maakt dat de rijkdom aan soorten planten in Hollands Duin gevarieerder is dan op het kalkarme zand ten noorden van Bergen. Doordat regenwater de kalk uit het zand oplost en wegspoelt zijn er zowel kalkrijke als kalkarme plekjes te vinden in de Zuid-Hollandse duinen. Zand vormt het duin; van begroeiing vrijgestoven witte duinen, ternauwernood door mossen en lage planten vastgelegde grijze duinen en door het overstuiven van hele bomen. Ja, zand vormt de vele bijzondere plekken in de Hollandse Duinen. En sommige dieren hebben wel een heel bijzondere band met zand.

Een huis van zand
Zo vond onze fonkelnieuwe boswachter Casper Zuyderduyn in een ondiep plasje op Lentevreugd een larve van een schietmot; Limnephilus hirsutus. Casper is een expert op het gebied van kleine waterbeestjes. Schietmot? U kent haar misschien wel onder de naam kokerjuffer. Ik noem haar ‘haar’ want een kokerjuffer roept bij mij altijd woorden op als; koket, elegant maar ook fragiel. En vooral dat laatste is treffend voor deze kokerjuffer.

Eenmaal volwassen zien deze dieren eruit als motten. Schietmotten kunnen flinke afstanden vliegen. Van deze zeldzame Limnephilus hirsutus zijn op Lentevreugd en in de directe omgeving verschillende exemplaren gevangen. Maar, je kunt pas echt spreken van een leefgebied als je de larve van de kokerjuffer zelf vindt. En die vondsten zijn heel schaars.

De larve is namelijk de echte kokerjuffer: klein, koket én fragiel. Ze beschermen zichzelf door te leven in een zelfgemaakt kokertje.  Een huisje gemaakt van zand.

Zo’n larve vinden is moeilijk. Zij leeft in een opdrogend watertje. Door alle nattigheid dit jaar zijn er voldoende van dit soort watertjes. Maar dan nog; vind in al die watertjes maar net het meest geschikte poeltje voor deze kieskeurige juffer.

Met de eerste vondst door Casper van een larve in Zuid-Holland is aangetoond dat de soort zich op Lentevreugd voortplant. Lentevreugd is dus officieel een leefgebied van dit prachtige diertje. Je zou bijna een lied aanheffen. Maar dat zal ik maar aan de zanglijster overlaten.