Door: Boswachter Wicher Pen

Op 28 september 2015 waren de eerste Dwergganzen terug in het Oudeland van Strijen. Op het overwinteren van de Dwerggans zijn we best wel trots. Het is een zeldzame gans en als natuurbeheerder doet het je goed dat zo’n vogel nou net een reservaat in jouw gebied uitzoekt om te overwinteren.

Er zijn maar een paar plekken in Nederland, waar je Dwergganzen kunt zien. Dat zijn het Oudeland van Strijen en bij Petten in Noord Holland. Als je op waarneming.nl kijkt kan je zien dat het Oudeland van Strijen dit jaar de grootste aantallen herbergt. Vaak zijn het er twintig of meer. In het hele land worden er per winter zelden meer dan vijftig gezien.

Nou valt het nog niet echt mee om de Dwerggans te herkennen. Hij lijkt enorm op de Kolgans, waarvan er ’s winters soms wel meer dan duizend in het Oudeland verblijven. De Dwerggansjes zijn kleiner en zitten vaak tussen de Kollen en je hebt een telescoop nodig om ze er tussenuit te halen. Ook hebben ze de onhebbelijke gewoonte om in greppels te kruipen. Het wordt dan echt een hele toer om ze te ontdekken. De Dwerggans behoort tot de grauwe ganzen en is daarvan de kleinste. De Dwerggans is ongeveer 15 cm. kleiner dan de Kolgans. Hij is 53-66 cm.groot. Bij het waarnemen moet je goed letten op het wit rond de snavel; de kol. Dit loopt bij de Dwerggans veel verder door dan bij de Kolgans; tot ver in de kruin. Ook zit er een mooi geel ringetje rond het oog, maar om dat te zien heb je echt een telescoop nodig.

Dwergganzen broeden in het uiterste noorden van Noorwegen, Zweden en Finland. De totale populatie in dit gebied wordt geschat op enkele honderden exemplaren. De wereldpopulatie is slechts 20.000 exemplaren groot. Ook op wereldniveau is het dus een zeldzame vogel. Dat we ze in Nederland de laatste twintig jaar vaker zien is te danken aan een herintroductieprogramma wat in Zweden werd uitgevoerd tussen 1980 en 1990. Daarbij werden eieren van Dwergganzen uitgebroed door Brandganzen. Na uit het ei te zijn gekropen worden de jonge Dwerggansjes direct geadopteerd door de pleegouders en in het najaar trekken ze mee met de Brandgansouders naar Nederland. De Dwergganzen volgen dan, omdat ze meetrekken met de Brandganzen de veilige westelijke trekroute. De oostelijke trekroute, die loopt door Oost Europa is veel onveiliger. Er wordt in die landen veel gejaagd. Daarbij vallen ook slachtoffers onder de Dwergganzen. Dat er nu weer iedere winter Dwergganzen te zien zijn in Nederland is grotendeels aan dit herintroductieprogramma te danken. Bij dit programma worden ook de trekbewegingen van Dwergganzen onderzocht. Op de foto kan je zien dat de linker Dwerggans een antenne op zijn rug draagt. Uit dit onderzoek is gebleken dat de Dwergganzen die overdag te zien zijn in het Oudeland van Strijen vaak gaan slapen op de Ventjagersplaten in het Haringvliet. Dat was ook voor ons nieuws.

Voor Staatsbosbeheer, als beheerder van het Oudeland van Strijen is het een hele verantwoordelijkheid om zo’n zeldzame gans onderdak te bieden. Samen met de gebruikers van het reservaatsblok Molenweg – Waleweg zorgen we er voor dat het gras kort de winter in gaat en dat de greppels en sloten op tijd worden geschoond. Op die manier zorgen we voor de broodnodige rust en voor goed voedsel gedurende de overwintering. En natuurlijk hopen we dat door dit beheer dit fraaie gansje nog heel lang terug zal blijven komen.