door Boswachter Jenny van Leeuwen

Samen met de gemeente Den Haag werkte ik vorig jaar aan een groot zoogdieren onderzoek in Den Haag, waaronder het Haagse Bos. Met het zoogdieronderzoek kwamen we er achter dat er in het Haagse Bos verrassend veel zoogdieren te vinden zijn: bosmuis, bosspitsmuis, rosse woelmuis, mol, egel, konijn, vos, eekhoorn, boommarter, bunzing, hermelijn, wezel. Na Meijendel scoort het Haagse Bos het beste als het om zoogdieren in de Haagse groengebieden gaat. Dat is voor een bos zo midden in de stad Den Haag een opvallend mooi resultaat. Als boswachter ben je daar dan gewoon hartstikke trots op!

Met een door de gemeente ingehuurde ecoloog van Adviesbureau E.C.O.Logisch probeerden we in kaart te brengen welke soorten er leven en hoeveel individuen van een bepaalde soort. Daaraan kunnen vervolgens conclusies worden gekoppeld of het goed gaat met een bepaalde soort of niet. Aan de hand van deze resultaten kun je ook afleiden of het goed gaat met het bos. Het is natuurlijk reuze spannend om in een druk stadsbos als het Haagse Bos te kijken hoe het gaat met de aantallen zoogdieren. 

Dieren tellen
Op vier manieren onderzochten we de zoogdieren stand: met cameravallen, life-traps, haarvallen en verschillende telmethoden.

De cameravallen zijn een fantastisch hulpmiddel! Je hangt ze op een plek waar je zoogdieren verwacht (bijvoorbeeld bij een omgevallen boom over het water die zoogdieren als oversteek gebruiken), zet ‘m aan en wachten maar. Hoe leuk is het als je daarna de beelden bekijkt op je computer! Kijk zelf maar eens:

]

Een andere manier waarop we zoogdieren traceren is met behulp van ‘haarvallen’. Een koker wordt met een beetje voedsel in het bosvak gelegd of aan een boom gehangen. Aan de randen van de koker zitten kleefstrips. Als een dier de koker ingaat om het voedsel te pakken, dan zal er wat haar van de vacht achterblijven op de kleefstrip. Zo kun je zien of er een zoogdier langs is geweest en welke. Op onderstaande foto zit er wat eekhoornhaar op de kleefstrip.

Met de zogenaamde ‘life-traps’ methode worden er vallen geplaatst, die elke dag worden gecontroleerd. De vallen houden een dier tijdelijk levend gevangen. Vooral voor muizen wordt deze methode gebruikt. Op deze manier ontdekten we dat er maar liefst 3 soorten muizen voorkomen in het Haagse Bos: de bosmuis, bosspitsmuis, rosse woelmuis. Vooral deze laatste is interessant. Deze soort is niet heel algemeen en komt alleen voor in gebieden waar voldoende lage begroeiing -planten en kruiden- ontwikkelt.

De laatste manier van meten is het tellen. Dit is best moeilijk. De kans dat een zoogdier zich zomaar laat zien is klein. Vaak doen we tellingen dan ook aan de hand van sporen of het tellen van nesten. Hoe dit voor eekhoorns in zijn werk gaat, zie je in het volgende filmpje van ‘Volg de boswachter’:

Andere opvallende resultaten
Opvallend is hoe zoogdieren hun leefgebied aanpassen aan de aanwezigheid van loslopende honden. Met het onderzoek is aangetoond dat konijnen en marterachtigen bijna niet voorkomen in delen waar honden los mogen lopen. Ook vossen laten zich overdag alleen zien daar waar geen honden komen. Zij verplaatsen zich noodzakelijkerwijs over langere afstanden om te voorkomen dat ze overdag in gebieden zijn waar honden los lopen. Hierdoor worden ze ook vaker verkeersslachtoffer. Dit opvallende resultaat verdient natuurlijk verdere aandacht.

Wil je nog meer zien van de soorten die leven in het Haagse Bos, bekijk dan ook het volgende filmpje :
https://staatsbosbeheerzuidholland.wordpress.com/2014/06/24/onverwachte-ontmoetingen-in-het-haagse-bos/