door gastbloggger Tim Fransen (beheerder Hollands Duin)

Een ontmoeting met een ree doet iets met je of je nu wandelaar, vrijwilliger of boswachter bent. De ene keer is het zien beperkt tot een kort moment, wanneer het ree wegvlucht. Een ander keer is het in schijnbare rust, zich veilig wanend door een op ervaring beruste afstand tussen zichzelf en de bezoeker.

Opvallend is dat jaarrond de waarneembaarheid van een ree sterk kan verschillen. Van wekenlang nauwelijks zichtbaar tot perioden waarin het ree zich overal laat zien. Dit is verklaarbaar wanneer je inzicht hebt in de leefwijze van het ree; zijn basisbehoeften, specifieke jaarcyclus, voedselpatroon en voorkeuren. Dit alles nog eens beïnvloed door het simpele gegeven: de weersomstandigheden van die dag.

Wat eet een ree?
Geen grote hoeveelheden vezelrijk gewas, maar de meest voedselkwalitatieve en eiwitrijke blaadjes, loten en topjes van planten vormen zijn voedsel. Het is dan ook een echte snoeier (browser). Daarbij is het een herkauwer die zijn tijd nodig heeft om uit de kwalitatief goede plantendelen de nodige voeding te halen. Als basisbehoefte in het leefgebied van een ree is dan ook de beschikbaarheid aan een variëteit van plantensoorten te noemen, maar de aanwezigheid van voldoende rust om te kunnen herkauwen is wellicht nog belangrijker.

Eten in alle rust
Die ‘rust’ heeft niet zozeer te maken met de hoeveelheid aan lawaai van auto’s op een drukke verkeersweg of het aantal aan mensen die met hun honden door het bos lopen, zolang deze zich maar aan een vast patroon houden. Het ree went zich dit patroon aan en kan prima zijn voedsel herkauwen met zicht op de nabij lopende recreant die het bospad volgt. Zodra echter de wandelaar het bospad verlaat en een stukje te struinen verkiest, gaan bij het ree alle signalen op rood. Over het algemeen zal het ree dan opstaan, kort vluchten en stilstaand bekijken wat deze ‘gevaarlijke indringer’ van plan is. Bij dit stilstaan vertrouwt het ree zich op zijn camouflage en het algemene feit dat stilstaande objecten minder opvallen. Wanneer de indringer is vertrokken, zal na enige tijd het ree weer aan zijn herkauwproces beginnen. Een sporadische verontrusting als deze lijkt weinig invloed te hebben op het gedrag van het ree, maar wanneer dit meer voor gaat komen heeft dit negatieve gevolgen voor de uiteindelijke voedingsopname. Het ree zal zijn gedrag dan aanpassen door een rustiger gebied op te zoeken. Wanneer verontrusting blijft plaatsvinden zal een tekort in de voedselopname ontstaan wat uitmondt in lichamelijke gebreken en het meer vatbaar zijn voor ziekten.

Reeën in de winter
In de wintertijd wordt het gebrek aan kwalitatief goed voedsel door het ree gecompenseerd door in de ‘spaarstand’ te gaan. Zo zuinig mogelijk omgaan met energie en interen op de vetreserves. Je ziet het ree dan ook in de wintertijd in groepjes (sprongen) gaan lopen. Deze ‘sprongvorming’ ontstaat met name uit het feit dat het nog beschikbare voedsel geconcentreerd aanwezig is, waardoor reeën hier gezamenlijk op zullen foerageren. Het in spaarstand gaan wordt in het lichaam van de reegeit nog eens geholpen door een soortspecifiek verschijnsel, namelijk het ‘on-hold’ houden van de foetusontwikkeling. De fysieke gesteldheid van de reegeit in het voorjaar wordt in grote mate bepaald door de factoren voedsel en rust in het leefgebied. De fysieke gesteldheid bepaald de hoeveelheid kalveren; nul tot drie. De soort beschikt dus over de mogelijkheid om haar reproductie optimaal aan de gebiedsomstandigheden waarin het moet vertoeven aan te passen.

Reeën tellen
Deze spaarstand valt natuurlijk maar een bepaalde termijn vol te houden. Aan het eind van de winter wordt het ree dan ook vaker zichtbaar, wanneer deze op stap gaat naar vroeg uitlopende planten.  Deze zijn te vinden op plekken waar de groeiomstandigheden optimaal zijn; zonnig, voedselrijk en vochtig. Het ontbreken van bladeren aan de struiken en bomen zorgt ervoor dat het ree nog zichtbaarder is. Een mooi moment voor de mens om een voorjaarstelling te houden. Gezamenlijk met een jaarrondtelling en de aanrijdingscijfers vormen deze een bruikbare indicatie of het aantal dieren stijgt of daalt.