Door boswachter Jenny van Leeuwen

De laatste keren was mijn thema op dit blog ‘Natuur in de stad’. Vandaar dat mijn gebieden in het Groene Hart even wat minder aan bod zijn gekomen. Hoog tijd om ook deze pareltjes weer aan het voetlicht te brengen!

Een van deze pareltjes is het Spookverlaat. ‘Verlaat’ is een ander woord voor sluis. Het gebied heet ‘Spookverlaat’ omdat men dacht dat het er spookte bij een sluis die ooit in het gebied te vinden was. Dit alles volgens de volgende legende:

‘Amalia, Amalia, bemint gij mij?’
Amalia en Frederik waren verliefd, hadden verkering. Het was een mooie zomerse zaterdagavond. Ze zaten op een stil plekje in de Rietveldse Polder net buiten Alphen aan den Rijn. Ze deden wat verliefde mensen doen: zoenen. Frederik wilde meer. Amalia wilde dat niet. Amalia gaf Frederik een duw en hij viel in het water. Daarvandaan riep hij: “Amalia, Amalia, bemint gij mij?” Amalia zag alleen zijn strohoed nog drijven. Frederik verdronk… Vanaf dat moment leidt Amalia een melancholisch leven. Ze gaat elke zaterdagavond terug naar het water en telkens opnieuw hoort ze Frederik vragen of zij hem bemint. Anderen horen ook weleens iets. Daarom heet het sindsdien het Spookverlaat.

Waar gebeurd of niet, wie zal het zeggen? De waargebeurde geschiedenis van het Spookverlaat is er ook nog zichtbaar. De inpoldering van omliggende polders vond plaats vanaf de Oude Rijn en aan de andere kant vanaf de Rietveldse Vaart. In het Spookverlaat kwam men bij de Kruiskade bij elkaar en om de boel droog te houden werd deze kade opgeworpen. De kade ligt er nog steeds. Daarom wordt het natuurgebied ook wel Kruiskade genoemd. Mooie bezienswaardigheden zijn de eeuwenoude essenstobben die stammen uit de tijd dat er hakhout vandaan werd gehaald dat in en rond de omliggende boerderijen werd gebruikt.

Tussen de geriefbosjes (‘gerief’ betekent gebruiken) liggen oude insteekhaventjes. Deze haventjes zijn een manier geweest om het waterpeilverschil tussen de polders te overbruggen. Schepen meerden hier aan en de vracht werd overgeladen op schepen die op het lagere peil lagen.

Sinds einde jaren ’80 is het Spookverlaat als gevolg van natuurcompensatie na ruilverkaveling in het Rijnstreekgebied bij Staatsbosbeheer in beheer gekomen. Wij doen het beheer nu samen met de Vogelwerkgroep Hazerswoude/Koudekerk e.o. en het ligt er werkelijk prachtig bij. Niet alleen qua cultuurhistorie is dit gebied een bezoek waard, maar ook vanwege de vele en bijzondere vogels. Ijsvogels, waterrallen, roerdompen, etc. laten zich er allemaal zien en horen. Deze kun je bewonderen vanuit de vogelkijkhut, die toepasselijk de naam ‘Amalia’ heeft gekregen.

Het Spookverlaat is met zijn 25 hectare niet groot , maar wel bijzonder. Omdat dit soort pareltjes toch zeker het bezoeken waard zijn heb ik een folder gemaakt waarin 6 pareltjes in het Groene Hart aan een ‘ketting’ zijn geregen. Op de fiets kun je langs deze 6 gebieden, waarbij je steeds even af kan stappen om het gebied te voet verder te verkennen. Ofwel: fietsen met de wandelschoenen aan! Klik hier voor deze folder (helemaal onderaan de pagina). Veel plezier!