Bos soms dicht tijdens boswerk in Boswachterij Noordwijk
door boswachter Mark Kras
In Boswachterij Noordwijk wordt in januari en februari 2014 door grote houtoogstmachines hard gewerkt. Door bomen te kappen wordt het oude, voor houtproductie bedoelde naaldbos, veranderd in een natuurlijk duinbos met vooral loofbomen. Zowel het kappen van bomen als het uit het bos rijden van hout vindt gelijktijdig plaats. Dit heeft tot gevolg dat vanwege de veiligheid steeds het deel van het bos waar gewerkt wordt wordt afgesloten voor ruiters en ATB-ers. Van wandelaars en hardlopers wordt verwacht dat zij terdege rekening houden met de grote houtoogstmachines die aan het werk zijn in het bos. Dit voor hun eigen veiligheid maar ook die van hun (huis)dier. Alle paden in het bos zijn in het weekend gewoon toegankelijk.
Waarom nu en zo werken in het bos?
Machinaal houtoogsten is werk dat met name plaats vindt in herfst en winter. Dat heeft als voordeel dat de natuur in rust is en dus minder kwetsbaar. Tevens zijn er minder bezoekers in de bossen en hebben zij dus minder last hebben van het werk. Het betekent wel dat er door gespecialiseerde bedrijven veel werk moet worden verzet in een korte periode. Efficiënt werken met de beschikbare machines is dus heel belangrijk. Gezien de hoeveelheid werk in boswachterij Noordwijk en de beschikbaarheid van machines in januari en februari is gekozen voor deze efficiënte werkwijze. Nadeel is wel dat er wat meer hinder voor publiek, met name ruiters en ATB-ers is.
Hoe wordt er hout gekapt in februari en januari?
Na het blessen gaat deze week een houtoogst machine, in vakjargon ‘harvester’ genoemd, door het bos en zaagt de gebleste bomen (rode stip) om. De bomen worden ontdaan van hun takken en de stammen worden in verschillende lengte stukken (‘sortimenten’) terzijde gelegd. Volgende week wordt gelijktijdig met het zagen het hout uit het bos gereden en op stapels verzameld. Wanneer zowel de harvester als de uitrijcombinatie aan het werk zijn is het vak waar gewerkt wordt afgesloten voor publiek. Begin januari wordt in het noordelijkste deel nabij de Stayokay begonnen met werken. Het gekapte hout wordt langs de Weideweg (de weg naar de Noordwijkse Golfbaan) op stapels gelegd. Er wordt op weekdagen gewerkt. Het tempo waarin gewerkt wordt is sterk afhankelijk van weeromstandigheden. Planning is dat eind februari het laatste deel van het bos tussen de Duindamseslag en het startpunt van de mountainbike route klaar is. In het weekend is het bos gewoon toegankelijk voor het publiek.
Meer weten over werken in het bos.
Door bomen te kappen wordt het oude, voor houtproductie bedoelde naaldbos, veranderd in een natuurlijk bos met vooral loofbomen. Om de (ongeveer) 10 jaar wordt er in Boswachterij Noordwijk fsc-hout gekapt. Door deze stapsgewijze omvorming komt er ruimte voor meer kenmerkende soorten in het Hollandse duinbos. Lees hierover ook een eerder bericht op ons blog: Stip Stip Stap …
De opbrengsten van de houtverkoop worden gebruikt voor het beheer in alle natuurgebieden van Staatsbosbeheer. Veel van het hout uit Boswachterij Noordwijk wordt verwerkt tot vezelplaat zoals dat in huizenbouw wordt gebruikt.
Op plaatsen waar gewerkt wordt wordt met borden duidelijk aangegeven als dit deel van het bos niet toegankelijk is. Respecteer voor uw eigen veiligheid en dat van uw huisdier deze bebording.
geef een reactie
e.van velzen
en de loofboompjes die meer lucht moeten krijgen worden door de zelfde grote machines aan gort gereden toch
Staatsbosbeheer Zuid-Holland
Ja, tijdens het werk sneuvelen onvermijdelijk ook loofboompjes. Dat is vervelend maar onoverkomelijk. Het gezegde “waar gehakt wordt vallen spaanders’ komt niet voor niets uit de bosbouw. De mannen op de machines hebben echter expliciete instructies om de ondergroei zoveel mogelijk te sparen. Zij zijn buitengewoon vaardig met de grote machines waarmee zij werken. In de werkinstructies staat bijvoorbeeld dat over het takhout van de gezaagde naaldbomen moet worden gereden. Verder letten zij bij het kiezen van hun route met name op eiken en langzaam groeiende of zeldzamere loofbomen. Al bij het blessen (markeren van te vellen bomen) zijn delen aangewezen waar de machines niet mogen komen juist omdat deze ‘loofboomhorsten’ van waarde zijn als zaadbomen voor jonge aanwas. Bij het werk staat steeds natuurwaarde voorop. Maar ook als ik nu door het bos loop valt mij elke geknakte berk, lijsterbes en esdoorn op. Maar ik weet dat het werk op termijn zal leiden tot een soortenrijker en duineigen bos.
bob de lange
Voor Staatsbosbeheer geen compliment dat dit hout slechts verwerkt zal worden tot vezelplaat, voor hout de bottom of the pit. Ook in Zoetermeer zie ik dat veel wit hout (wilg en populier) nauwelijks een bestemming krijgt en veelal gewoon blijft liggen.. Om binnen enkele jaren tot stof te zijn vergaan. Produceren we in Nederland wel FSC hout van enige kwaliteit ?
Staatsbosbeheer Zuid-Holland
Beste Bob, Dank voor je reactie. Het FSC (Forest Stewartship Council) keurmerk (www.fsc.nl) geeft aan dat de bossen van Staatsbosbeheer op een duurzame wijze worden beheerd met respect voor mens en natuur. In het geval van boswachterij Noordwijk komt de houtoogst op langere termijn ten goed aan de natuur. Onderdeel hiervan is bijvoorbeeld een percentage dood hout (liggend en staand) in het bos. Dood hout bevat vele soorten planten, dieren en schimmels die werken aan de vertering van hout. Dood hout vormt daarmee een verrijking van de soortenrijkdom in de natuur.
Het zaagwerk en het beheer van het bos zelf wordt door gekwalificeerde mensen uitgevoerd en de omgeving wordt adequaat geïnformeerd en betrokken bij het werk. Ook dat is een onderdeel van het fsc-keurmerk. Staatsbosbeheer werkt hier continue aan.
Het belang van de kwaliteit van het hout is afhankelijk van het doel van waarvoor het gebruikt wordt. Het naaldhout van boswachterij Noordwijk staat op een ondergrond en een plek die niet zal leiden tot topkwaliteit naaldhout (grenen) voor bijvoorbeeld de meubelindustrie. Bij het planten in de jaren dertig van de vorige eeuw speelde andere overwegingen ook een rol (werkverschaffing, bestrijden zandverstuivingen). Elders in Nederland staan bomen op een gunstiger groeiplek dat leidt tot kwalitatief hoogwaardig hout. De Nederlandse behoefte aan hout is 1 kuub per persoon per jaar. Ongeveer 10% daarvan komt uit Nederlandse bossen. De behoefte aan hout is veelsoortig. Van papier tot brandhout van raamkozijn tot vezelplaat. Hout wordt pas gekapt als er een vraag naar is in de markt. Het hout uit boswachterij Noordwijk zal niet lang blijven liggen. Al tijdens het zagen worden bomen gemeten en in lengten gezaagd die de afnemer wenst. Dit gebeurt met een meetwiel en computer waarmee de houtoogstmachine is uitgerust.
Sinds kort bestaat er het label Hollands Hout (www.hollands-hout.com). Dit label biedt consumenten de mogelijkheid om in de schappen van bijvoorbeeld de Doe-het-zelf winkel hout uit Nederland te herkennen en zelf de kwaliteit te beoordelen.