Groot avondrood. (foto Evert Ruiter)

Een bijdrage van Sjoukje Mulder en Bart Vastenhouw over nachtvlinders en onderzoek daarnaar.

Nachtvlinderen op Vlieland

’s Nachts liggen de meeste mensen op een oor, maar in de zomer vieren de nachtvlinders feest in het donker.
Sommige mensen zijn dan nog wakker om deze bijzondere dieren te observeren en te tellen.
Want hoewel Vlieland erg rijk aan natuur is, is het ook belangrijk om te weten welke soorten er voorkomen.
Daarom wordt in het zomerseizoen door vrijwilligers ’s avonds en ’s nachts gezocht naar nachtvlinders.
Alle gevonden soorten en aantallen worden ingevoerd op de website van waarneming.nl of op de website van de Vlinderstichting. Op de vangavonden worden naast veel voorkomende soorten ook regelmatig zeldzame soorten en zelfs nieuwe soorten voor Vlieland ontdekt.
In Nederland vliegen er ongeveer 65 soorten dagvlinders, maar wel 2400 soorten nachtvlinders. Dus er valt heel wat te onderzoeken.
Veel soorten nachtvlinders die op Vlieland worden gezien zijn kenmerkend voor de bossen, duinen, kwelders of andere soorten gebieden van het eiland.

Welke soorten?

Nachtvlinders worden onderverdeeld in macro’s en micro’s, grof gezegd de grotere en de kleinere soorten.
Sommige macro-soorten zoals de ligusterpijlstaart kunnen wel tien centimeter groot worden, terwijl een micro-soort als de pedaalmot maar een paar millimeter groot is. Er zit bij nachtvlinders enorm veel variatie in vorm, kleur en tekening. Veel mensen denken dat het allemaal bruine en grijze motjes zijn, maar er zitten verrassend mooi gekleurde soorten bij.

Dit is een viervlakvlinder (foto Bart Vastenhouw)

Hoe werkt het?

Nachtvlinders komen af op licht in het donker, en dan vooral licht in het ultraviolette spectrum. Als je een UV-lamp ophangt voor een verticaal gespannen laken, komen er in het donker vlinders op het laken zitten en kunnen ze gemakkelijk op soort worden gebracht en gefotografeerd. Aan de hand van de foto’s kun je dan de vlinders op naam brengen.
Behalve nachtvlinders komen ook allerlei andere insectensoorten op het licht af. Spinnen, wantsen, vliegen en kevers vormen een leuke afwisseling met de nachtvlinders.

Emmer met ledlicht

Nachtvlinders kun je ook vangen met een zogenaamde led-emmer. Deze methode kun je ook gewoon gebruiken in je eigen achtertuin.
De led-emmer worden ’s avonds als het donker wordt buiten gezet met een UV-ledstrip die licht geeft. De gelokte vlinders vallen via een trechter tussen eierdozen in de emmer en kruipen daartussen. De volgende ochtend kijk je dan in de emmer welke soorten je hebt gevangen en laat je de vlinders weer vrij.
Deze led-emmers wordt verstrekt door de Vlinderstichting als je besluit te gaan monitoren en ze zijn erg geschikt als je met nachtvlinderen wilt beginnen.

Duizend soorten op Vlieland!

Op Vlieland zijn (volgens de data van waarneming.nl) momenteel duizend soorten nachtvlinders gevonden.
Als je nieuwsgierig bent geworden en een keer mee wilt kijken met nachtvlinderen kun je contact opnemen met Sjoukje Mulder of Bart Vastenhouw.

Tekst en foto’s: Sjoukje Mulder, Bart Vastenhouw