Figuur 1. Houtstapels (foto: J. van Koten)

Binnenkort start de houtoogst in de bossen ten oosten van Vierhouten. Deze bossen beheert Staatsbosbeheer voor een gezonde en gevarieerde natuur, de recreant en kwaliteitshout. Vanaf 15 juli wordt er gestart in de bossen rondom het Hendrik Mouwenveld in Vierhouten. De werkzaamheden zullen ongeveer tot begin oktober duren.

Gezond en gevarieerd bos

Aankomende periode, na 15 juli vinden er in de bossen nabij Vierhouten boswerkzaamheden plaats. Bij deze werkzaamheden komt hout vrij. Iedereen in Nederland gebruikt hout. Per persoon gebruiken we gemiddeld 1 kubieke meter hout per jaar. Ongeveer 10% hiervan komt uit ons eigen land, 3 % daarvan komt uit de bossen van Staatsbosbeheer. Hoe mooi is het dat een deel van het hout dat wij gebruiken uit eigen duurzaam beheerde bossen komt? Maar wat staat er eigenlijk te gebeuren?

Dunning

Tijdens de boswerkzaamheden wordt er een dunning uitgevoerd. Hierbij worden bomen geveld waardoor andere bomen meer ruimte krijgen voor hun groei. Vooraf beoordelen we zorgvuldig in welke bosvakken een dunning noodzakelijk is en welke bomen weggehaald gaan worden. De bomen die geveld worden, zijn aangewezen met een oranje stip. Het zorgvuldig selecteren van de bomen noemen we blessen. De bomen die blijven staan krijgen meer ruimte om uit te groeien tot grote dikke bomen. Staatsbosbeheer stuurt zo ook op de soorten in het bos. Hiermee worden vaak de loofhoutsoorten bevoordeelt. Wanneer er meerdere boomsoorten in een bos staan is het bos weerbaarder tegen plagen en ziekten. Wanneer er een bijvoorbeeld een insect een boomsoort aantast, verlies je niet direct het hele bos enkel de aangetaste soort. Voor de waterhuishouding van het bos is de aanwezigheid van meerdere soorten ook gunstig. Verschillende soorten bomen in een bos verhoogd ook nog eens de diversiteit aan diersoorten. Zo zitten er op een inlandse eik meer dan 800 soorten! We blessen dus ook met het oog op een duurzaam en gevarieerd bos. Er wordt nooit meer geoogst, dan dat er bijgroeit. En bos blijft dus bos.

Reguliere boswerkzaamheden

Staatsbosbeheer heeft de bossen opgedeeld in vier werkblokken die een cyclus vormen. Hierdoor wordt er één keer per vier jaar in een bepaald werkblok gewerkt. Dit betekent niet dat erin elk bosvak iedere vier jaar werkzaamheden verricht worden. Ieder bosvak wordt wel één keer per vier jaar nagelopen om te beoordelen of er bijvoorbeeld een dunning nodig is. Mocht dit niet het geval zijn, dan kan het zo zijn dat er dus acht jaar lang geen werkzaamheden in een bosvak plaatsvinden.

Harvester

De houtoogstmachine ofwel de harvester is een machine die de bomen velt en direct de stammen onttakt en op de gewenste lengte zaagt. Het tak- en tophout (de takken en toppen van de bomen) blijft in het bos liggen zodat de nutriënten die erin zitten weer via de bodem opgenomen kunnen worden door andere bomen en planten. Een harvester is een grote machine die zeer nauwkeurig en precies kan  werken zodat andere bomen geen onnodige schade oplopen. Om te voorkomen dat de harvester overal in het bos moet rijden en hiermee schade aan de bodem (bodemverdichting) veroorzaakt, zijn er vaste ‘dunningspaden’ in het bos. Dit zijn vaste paden waar de machine één keer per vier jaar overheen kan rijden. Deze paden zijn dus niet toegankelijk voor recreanten omdat dit echt werkpaden zijn. Er wordt met een harvester gewerkt omdat dit efficiënter is. Bomen kappen kost hierdoor minder geld waardoor er meer geld beschikbaar blijft voor overig natuurbeheer.

Flora & Fauna check

Het bos zit vol levende dieren. Denk hierbij aan de algemene vogelsoorten zoals een merel of een koolmees. Maar ook minder algemene en zelfs bijzondere soorten komen in de bossen voor. Zo zitten er verschillende soorten insecten zoals bosmieren en libellen. Maar ook vogels zoals de wespendief en de zwarte specht kun je tegenkomen. Naast insecten, reptielen, amfibieën en vogels komen er ook vossen, dassen, reeën, zwijnen en herten voor. Om deze dieren te beschermen wordt er voorafgaand en tijdens de werkzaamheden een flora & fauna check gedaan. Dit houdt in dat de ecoloog ieder bosvak afloopt waarin gewerkt gaat worden. Hierbij inventariseert hij/zij waar onder andere bomen met holtes, bomen met horsten (nesten), mierenhopen, dassen en vossenholen zitten om te voorkomen dat deze beschadigd raken tijdens de werkzaamheden. Als die er zijn, nemen we maatregelen om deze te beschermen. Deze plekken met de juiste ruimte er omheen worden uitgezonderd van de houtoogst en  voorzien van een markering met een lint. Ook worden deze punten op een kaart aangegeven zodat de harvestermachinist weet waar hij niet mag komen. De flora en fauna check wordt volgens de richtlijnen van de Gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer uitgevoerd.

Bestemming hout

Wanneer de bomen omgezaagd zijn, worden ze uit de bosvakken gehaald. De stammen met dezelfde kwaliteit worden bij elkaar verzameld en op stapels gelegd. Hier spreken we over sortimenten waar het hout ingedeeld kan worden. De kwaliteit van het hout bepaald welke bestemming het heeft. Denk hierbij aan de diameter, rechtheid en lengte van het hout. De sortimenten waarin hout wordt ingedeeld zijn langhout, zaaghout, vezelhout, en OSB. Het hout uit de bossen van Staatsbosbeheer is FSC gecertificeerd en komt dus uit duurzaam beheerde bossen. Op onderstaande site kunt u kijken wat er per sortiment met het hout gedaan wordt. https://www.waargaatdithoutnaartoe.nl/

 Wegen en paden

Tijdens de werkzaamheden zullen enkele paden minder goed toegankelijk zijn. Langs bepaalde wegen worden de geoogste bomen opgestapeld waarna ze later getransporteerd worden. Wanneer alle werkzaamheden afgerond zijn worden de wegen en paden zo snel mogelijk en als het weer het toelaat hersteld zodat ze weer goed toegankelijk zijn.

Voor meer informatie kunt u terecht op de staatsbosbeheer.nl/bosbeheren of u kunt mailen naar Veluwe@staatsbosbeheer.nl