Vanaf nu tot in september worden er terreinen gemaaid van uiterwaarden tot beekdalen en blauwgraslanden. Zodra de eerste maaimachines de terreinen inrijden komen de mails met vragen binnen. De meeste vragen gaan over waarom we maaien, hoe we ons voorbereiden, maar ook waarom we alles gemaaid hebben. Met deze blog over ons maaibeheer zal ik de werkzaamheden toe lichten.

Om een voorbeeld te geven. De natuuropgave die ligt in de Renkums Benedenwaard, een uiterwaard langs de Nederrijn, is kruiden en faunarijk grasland, rivier- en veenmoeras. Die eerste, een kruiden- en faunarijk grasland, is een vegetatietype dat beheerd wordt met maaien en beweiding. Het vee wordt in wisselende locaties ingezet en helpen zo mee aan de variatie in de vegetatie, structuur en soortenrijkdom. Van de gevarieerde structuur in de begroeiing profiteren de insecten en vogels. De soorten van flora voor dit gebied zijn bijvoorbeeld echte koekoeksbloem, gewone brunel, gewone margriet, grote ratelaar, kamgras, karwijvarkenskervel, klavervreter, knolvossenstaart, knoopkruid, moerasstruisgras, muizenoor, spits havikskruid, waterkruiskruid, witte munt en zwarte zegge. Wat betreft fauna (het is potentieel leefgebied van) de kwartelkoning, bosrietzanger, kleine karekiet, grasmus, graspieper, veldleeuwerik en kwartel (dit is geen typefout het is een ander vogeltje dan de kwartelkoning). Al met al aardig wat soorten die we graag in dit terrein willen behouden, maar meer hierover later.

Zorgvuldig werken

Voordat er gemaaid gaat worden vindt er eerst een flora en fauna check plaats. Er wordt onderzocht of er beschermde soorten in het gebied aanwezig zijn. In de wet natuurbescherming is namelijk vastgelegd dat je beschermde flora en fauna niet mag verstoren of vernietigen. Bij het uitvoeren van een flora en fauna check is natuurlijk niet alleen natuurkennis of soortenkennis belangrijk maar ook goed kijken en luisteren. Vogels die bijvoorbeeld in de struwelen van meidoorns en wilg zitten die zie je niet zo snel, maar door te luisteren is het wel vast te stellen dat ze er zitten.

Als de flora en fauna check is uitgevoerd wordt er een ecologisch werkprotocol gemaakt voor het maaiwerk. Waar wel en vooral ook niet gemaaid mag worden staan erin uitgewerkt en uitgetekend op een kaart. Bijvoorbeeld voor de Renkums Benedenwaard geldt:

• Landschapselementen (zoals struweel van meidoorn en wilg) daar moet in ruime mate om heen gemaaid worden. Denk hierbij aan 4 tot 5 meter
• Langs randen van percelen 4 à 5 meter brede strook
• Beekranden 4 à 5 meter brede strook

Zowel bij de struwelen als langs de randen van percelen en beken zijn het de voedselstroken voor vogels, maar ook kleine insecten en zoogdieren. Het zijn natuurlijk ook schuilplekken voor dieren van allerlei grootte.

Voor het Renkums Beekdal is de werkwijze precies hetzelfde in de voorbereiding. Voordat er gemaaid gaat worden wordt er door de collega`s stroken verspreid door het beekdal uitgezet. Deze kunnen 8 meter lang zijn en worden niet elk jaar op dezelfde plek uitgezet. De stroken worden dus niet gemaaid en blijven staan als voedselstrook, overwinterplek en schuilplek.

Waarmee en waarom

Ook een vraag die ik vaak krijg, is over het materiaal waarmee we maaien. De maaimachines zijn van groter formaat dan waar wij ons gras in de tuin mee maaien. Zo komen er op de nattere locaties specialistische maaimachines genaamd wetlandtrack. Dit zijn rupsvoertuigen met twee brede rupsbanden en zijn licht van gewicht. Zo is er weinig bodemdruk en voorkomen we zoveel mogelijk rijsporen. Je kan deze wetlandtrack zien maaien in het Renkums beekdal, maar ook in de Binnenveldse hooilanden bij Wageningen.

De laatste vraag die vaak gesteld wordt is waarom wordt er gemaaid? Niet onbelangrijk om te zeggen is dat het gaat om maaien én afvoeren. Beide zijn belangrijk om de bodem te verschralen van het gebied, dit houdt in voedselarmer maken. Gebeurt dit niet dan ontwikkelen zich andere omstandigheden waardoor planten die juist van dergelijke omstandigheden houden (voedselarme grond) verdwijnen. We monitoren de ontwikkeling van de graslanden en werken met het beheer aan het creëren van de juiste omstandigheden voor de natuuropgave van het gebied.

Voor vragen of meer weten over maaien in mei, dan is deze blog aan te raden.