www.boswachtersblog.nl/ Veluwe

Dommerholt Batterij, redoutes in de Wilpse klei

28 september 2018 Boswachter Jael Bergwerff in Veluwe

Een Redoute is een heuveltje met een gracht er omheen.

Misschien heb je wel eens gehoord van de IJssellinie. Dit is een verdedigingswerk, of werken, om Nederland te verdedigen bij het optrekken van vijandelijke troepen. Prins Maurits was in de 16e eeuw al bezig om verdedigingswerken langs de IJssel te plaatsen om het Spaanse leger te vertragen of tegen te houden om verder Nederland in te trekken.

Zijn plan om de IJssel in te zetten door stuwen op te werpen en zo een groot deel van het land om de IJssel blank te zetten kwam toen niet heel goed van de grond. Later rond de Tweede Wereldoorlog vond men het toch belangrijk om een verdediging te hebben en vijandelijke troepen te vertragen en zo de Randstad zo lang mogelijk te verdedigen. Daarom werd besloten tot de bouw van een drietal stuwen waarmee het IJsselgebied onderwater gezet kon worden. Op allerlei plekken langs de IJssel zijn kazematten en andere betonnen bouwwerken te vinden die onderdeel zijn van de IJssellinie.

Redoutes bij de Dommer

Bij het voetveer Wilp-Gorssel bevindt zich zo’n stukje geschiedenis van Nederland. In het terrein van Staatsbosbeheer liggen drie redoutes, zoals dat heet, die hun oorsprong hebben in de Spaanse oorlog. Redoutes zijn heuveltjes met een walletje er op, waar de soldaten dan achter konden liggen, en er ligt een grachtje omheen. Op een kaart uit 1850 zijn ze ingetekend. Hier worden ze batterijen genoemd, een militaire term. De Dommer is een riviertje dat aan de overkant van de IJssel in de IJssel uitkomt.

Wilpse klei rond 1850, de Redoutes zijn aangeduid als ‘Batterijen’ (Bron: topotijdreis.nl)
Wilpseklei rond 1925, de grachtjes rond de Redoutes zijn goed te zien. Ook het nog steeds aanwezige voetveer is aangeduid. (Bron: topotijdreis.nl)

Duitsers en Canadezen

In de vooravond van de Tweede Wereldoorlog werd besloten redoutes 1 en 3  te voorzien van een mitrailleur kazemat (zie afbeelding). Dit is een betonnen bouwsel met plek voor een mitrailleur en een paar soldaten om hem te bedienen. Uiteindelijk hebben de Duitsers nog een verstevigde dijk aangelegd om bij aftocht snel richting Duitsland te kunnen terugtrekken. De Canadezen kwam echter van de andere kant de rivier over en zij hebben dan ook direct gebruik gemaakt van deze dijk. Ook hebben zij de kazematten opgeblazen.

Overblijfselen van de betonnen mitrailleurkazemat op de meest noordelijk gelegen Redoute (post 1)

Cultuur wordt natuur

Vandaag de dag zijn de redoutes nog goed zichtbaar in het terrein bij Wilp/Gorssel. Vooral vanaf het water zijn ze goed te zien. De resten van de kazematten zijn ook nog te zien en op post 1 nog deels intact. Het gebied is niet toegankelijk voor mensen en de dieren die er leven maken daar dankbaar gebruik van. Er zitten dassen, hazen, vossen en allerlei vogels als de wulp, verschillende ganzensoorten en andere grondbroeders. Staatsbosbeheer beheert het gebied deels met een maaibeheer om glashaverhooiland te bevorderen met soorten als veldsalie en karweivarkenskervel. Een ander deel wordt alleen beweid met runderen, wat een ruigere structuur geeft met distels en meidoorn, wat gunstig is voor insecten en vogels. Zo gaan cultuur en natuur hand in hand langs de IJssel.

Zelf op pad

Wil je zelf op pad om de omgeving van deze historische plek te bekijken? Het is heerlijk fietsen over de dijk met prachtig uitzicht over de uiterwaarden en de rivier. Een oversteek van de IJssel is mogelijk met het Dommerholtveer Wilp-Gorssel en vaart alleen in de zomermaanden. www.gorssel.nl/erop-uit/11-erop-uit/17-overkant-ijssel Vanaf de veerstoep zie je de Redoutes in het landschap liggen.

Je kunt ook te voet het gebied langs de IJssel beleven. Het Hanzestedenpad is een streekwandelroute die over de zomerdijk langs het gebied met de Redoutes gaat. Voor één dag is het traject Zutphen-de Hoven naar Deventer goed te doen. https://wandelnet.nl/hanzestedenpad-sp-11

Tijd voor een kopje koffie of een lunch bij Museumboerderij De Kribbe vanwaar je over het fietspad naar het pontje over de IJssel kunt wandelen. Wanneer je hier loopt of fietst en je ziet de heuvels met meidoorns in het weiland liggen weet je nu wat het goed bewaarde geheim van deze plek is. https://dekribbe.nl

reageren

geef een reactie

i

Mis geen enkel bericht van dit boswachtersblog