Op 26 juli heeft het Werelderfgoedcomité besloten om de Nieuwe Hollandse Waterlinie de werelderfgoedstatus te verlenen. Dit is de uitbreiding van het werelderfgoed van de Stelling van Amsterdam (sinds 1996) met de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Samen vormen ze nu de Hollandse Waterlinies. Fantastisch nieuws: wereldwijde erkenning is terecht verdiend voor deze unieke verdedigingslinie en daarmee ook 8 van onze Utrechtse forten.

Kers op de taart

De Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) is een prachtig Nationaal Landschap en als geheel een beschermd Rijksmonument. Het strategische landschap, watermanagementsysteem en de militaire bolwerken zijn uniek in de wereld. De linieprovincies Utrecht, Gelderland, Noord-Brabant en Noord-Holland hebben in samenwerking met het Rijk ervoor gezorgd dat de NHW In 2011 op de voorlopige lijst kwam te staan voor een UNESCO-nominatie. Tien jaar later is al het harde werk beloond. De toekenning van het Werelderfgoedcomité is de beste garantie voor behoud en bescherming van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dit betekent ook internationale erkenning voor het unieke verhaal om het Westen van Nederland te verdedigen met water als bondgenoot.

Deze verdedigingslinie, voor het grootste deel gerealiseerd in de 19e eeuw, loopt van Muiden tot aan de Biesbosch. Het moest ons beschermen tegen vijandige aanvallen. Met een uitgekiend stelsel van sluizen en dammen kon het land onder water worden gezet; hoog genoeg om in vast te lopen, maar te ondiep om te bevaren. Waar dit soort inundatie onmogelijk was, verrezen forten. De linie was tot 1940 een onneembare vesting. Het was echter niet berekend op aanvallen uit de lucht. Na WOII werden de forten afgesloten en kreeg de natuur decennialang vrij spel. Het resultaat: groene oases met een rijkdom aan dieren en planten. De NHW heeft relatief ongeschonden de tand destijds doorgestaan. Inmiddels hebben veel forten een tweede leven gekregen en zijn toegankelijk voor publiek.

Staatsbosbeheer en militair erfgoed

Vanaf 1960 kwamen veel forten in eigendom van Staatsbosbeheer omdat Defensie ze afstootte. In de NHW beheert Staatsbosbeheer in totaal 15 forten en werkt in 2.000 ha natuurgebied. Uiteraard zijn er meer waterlinies waar we als eigenaar/beheerder in Nederland actief zijn. Staatsbosbeheer beschouwt professioneel monumentenbeheer als een van zijn kerntaken. We willen de monumenten in hun landschappelijke context beheren, benutten en beleefbaar maken voor het publiek.

Ode aan de Hollandse Waterlinies

Wil je zelf erop uit en de Hollandse Waterlinies ontdekken? Kijk dan op https://www.staatsbosbeheer.nl/fortensafari voor de hele programmering of boek een fortensafari die we in dit themajaar organiseren.