Schilderij P.J. van Boxel Foto: Pieter de Vries

De Slufter op Texel is een bekend en bijzonder natuurgebied. Bijna iedereen die Texel bezoekt gaat ook naar De Slufter. De één brengt er uren door, de ander bekijkt het gebied vanaf het uitkijkpunt. Dit jonge gebied had een nieuwe polder moeten worden, maar de natuurkrachten dachten er anders over.

Dankzij een schilderij van De Slufter in 1936 door P.J. van Boxel, een portretschilder die tijdens zijn vervangende dienstplicht zes landschappen op Texel schilderde, hebben nu nog steeds een goed beeld van de Duinen van Texel 80 jaar geleden hebben. Een ander waardevol historisch beeld geeft de ‘Plantengroei van de Nederlandse Noordzee-eilanden’ rond 1860 van Franciscus Holkema. Die ook beschreef welke soorten, met welke talrijkheid, in De Slufter voorkwamen. Hij omschrijft dit gebied nog als de vlaktes bij de Sluffers en De Slufter is dan nog geen gebiedsnaam. Hoe het gebied er uit had gezien zonder menselijk ingrijpen in de natuur van West-Europa blijft natuurlijk grotendeels gissen. Maar in ‘Natuuramnesie’ staan interessante beschrijvingen van een Waddengebied inclusief grijze walvissen.

De Slufter staat bekend als één van de natuurlijkste gebieden van Texel, voor de meeste mensen is het een teleurstelling om te horen dat het ontstaan weinig natuurlijk is. Wel krijgt de natuur er voor Nederlandse begrippen tegenwoordig veel ruimte om haar eigen gang te gaan. Dit artikel gaat het menselijk ingrijpen dat dit gebied deed ontstaan, steeds kleiner maakte en in haar natuurlijkheid beperkte en nu werkt aan het geven van meer ruimte aan natuurlijke processen.

Ontstaan Waddeneilanden

Na de Allerheiligenvloed in 1170 verbrokkelde de duinkust van Nederland boven Camperduin en ontstonden de Waddeneilanden. Texel, toen nog niet het zuidelijkste Waddeneiland, bestond in eerste instantie uit drie eilanden. Texel rond de keileemrug, Ganc een duineiland net ten noorden er van en Eierland dat zich tot op het huidige Vlieland uitstrekte. De duinen van Texel en de restanten van Ganc vormden al snel een geheel, met achter de duinen en rond de keileem een waddengebied dat vanaf de keileem en vanuit de duinen steeds verder is ingepolderd.

Aanleg Zanddijk

Tussen 1627-30 zijn Texel en Eierland met elkaar verbonden door stuifdijken. Daarbij zijn ook de losse duinen waaruit Eierland ondertussen uit bestond met stuifdijken aan elkaar geknoopt. Zo moesten de dijken bij Oosterend en Harlingen tegen de krachtigste golven worden beschermd. De aanleg is betaald door de staten van Holland en van Friesland. Daarna ontwikkelde zich in de luwte van de Zanddijk een zeer uitgestrekt kweldergebied en aan de zeezijde een breed strand. Op dit strand ontstonden een strandhaken vanuit De Koog en vanaf Eierland en ook enkele los liggende duinen. In de periode daarna groeide de Zanddijk door dankzij instuivend zand, het strand is wel geploegd om dit proces te versterken.

Verder inpolderen

In 1835 wordt het grootste deel van de kwelder ingepolderd tot de polder Eierland. Rond 1845 wordt stukje van het strand tussen de strandhaak (Duivekelder) vanaf De Koog en de Zanddijk bedijkt en ontstaat het poldertje De Nederlanden.

Wat is een Slufter?

De betekenis van dit woord is aan verandering onderhevig. Oorspronkelijk volgens oude kaarten een inham in het strand, maar ook wel doorgang, slop door het ijs of vaargeul. Voor een kustbeheerder nu: Een slufter is een doorbraak door de duinen waar eb en vloed via een geul door het strand regelmatig het achterliggende gebied binnenstroomt. Maar de naam wordt ook (mis)gebruikt voor een baggerdepot bij Rotterdam. Slufter is ook wel geschreven als Sluffer of Slochter. Met De Slufter wordt het gebied tussen De Muy, Krimweg, Polder Eierland en het strand bedoeld.

Wordt vervolgd