Er lijkt in de afgelopen weken geen einde te komen aan de regenval. Iedere dag weer komt het met bakken uit de lucht. Wie dacht dat dit overal zo is, heeft het mis. Uit de neerslagkaarten van het KNMI blijkt hoe groot de verschillen zijn in ons land. Neem de neerslagkaart van vrijdag 10 november. Waar er in het overgrote deel van Nederland tussen donderdagmorgen 9 november 8.00 en vrijdagmorgen 8.00 uur nauwelijks regen viel, kreeg Texel maar liefst 31 mm (!) te verwerken.

Daarmee stonden we met stip op 1 in de Top Tien van plekken met de meeste neerslag. Onze terreinen zijn door en door nat. Collega’s maakten al woordgrappen: het Sommeltjespad is tijdelijk omgedoopt tot het Sommeltjesbad. Er ontstaan ‘meertjes en beekjes’ op plekken die we kennen als grasweiden en paden. Is dat schadelijk voor de natuur? Niet direct. Vervelend voor de mens? Dat zeker!

Natter dan gemiddeld

Volgens Eise Harkema, adviseur hydrologie van Staatsbosbeheer, is het veel natter dan gemiddeld in deze tijd van het jaar. Dat blijkt ook uit de overzichten van het KNMI. Die houdt in onze regio de hoeveelheid neerslag bij sinds 1957. Toen werd bij het regionale meetpunt De Kooy in Den Helder in de maand oktober 66,2 millimeter gemeten. Dit jaar oktober viel er 190,4 mm! Alleen in 2008 was oktober in deze regio natter (194,7 mm). Toch levert die enorme hoeveelheid regen de natuur in deze tijd van het jaar meestal weinig schade op.

‘In het groeiseizoen kunnen langdurige inundaties (het onderwater staan van terrein) veel meer schade aan de natuur berokkenen’, aldus Eise. Hij voegt er wel aan toe dat het ook in de herfst en winter niet te lang nat moet zijn. ‘Agrariërs zijn in deze tijd trouwens veel kwetsbaarder voor nattigheid.’ Het voorkomen en oplossen van wateroverlast is een taak van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Dit waterschap reguleert het waterpeil en ziet er bijvoorbeeld op toe dat sloten goed worden onderhouden en dat de eigenaren ervoor zorgen dat de waterdoorvoer niet wordt belemmerd. Maar ook zij hebben niet in de hand wat er uit de lucht komt vallen.

Met een schuin oog wordt nog wel eens gekeken naar Staatsbosbeheer. Die is in De Dennen, met het natuurherstelproject Tureluur/Schettersweid, bezig met vernatting van het gebied. Is dat soms ook een oorzaak dat de wandelpaden in deze tijd van het jaar nóg natter zijn? En waarom is die vernatting nodig nu er steeds meer regen lijkt te vallen in de herfst?

Duinrug

Eise legt uit dat het vernattingsproject er weliswaar voor zorgt dat het natter wordt in dit gebied, maar dat het project er juist ook voor zorgt dat enkele fiets- en wandelpaden in dit deel van het bos worden verhoogd. ‘Voor de natuur is nattigheid vaak minder een probleem, in tegenstelling tot droogte. De periodes van droogte in voorjaar en zomer worden steeds langer. Daar lijdt de natuur onder. Daarom willen wij langer zoet water vasthouden in de rest van het jaar, om te voorkomen dat de natuur te veel schade oploopt door de droogte in het voorjaar en de zomer. Momenteel zijn we bezig met het vernatten van het gebied Tureluur/ Schettersweid. Bij zo’n project kijken we naar de waterafvoer van een veel groter gebied. De Dennen worden door een hogere duinrug tussen de Biesboschweg en de Randweg als het ware in tweeën gesplitst: alleen het bosdeel oostelijk van de Biesboschweg watert in oostelijke richting af, dus in de richting van de Tureluur/Schettersweid. Op die plek willen we ook meer water hebben en staat het water dichter bij het maaiveld.

In het gebied rondom de Tureluur/Schettersweid, zorgen we er juist voor dat alle sloten en waterlopen goed blijven functioneren. In dit natuurherstelproject zijn de fiets- en wandelpaden in het plangebied verlegd en/of opgehoogd waardoor ze bij nat weer beter begaanbaar zijn. En naast de Kwekerijweg is extra een sloot aangelegd, zodat de aangrenzende landbouwgrond minder snel last krijgt van wateroverlast.’

En de rest van het bos dan?

Het meer zuidelijke deel van De Dennen watert af via de Gruttel. Deze sloot loopt helemaal door in oostelijke richting en voert daar het water af. ‘In dit deel van het bos hebben we in de afgelopen tijd niets gedaan aan vernatting.’ Resumerend: de vernatting blijft beperkt tot de Tureluur en de Schetterweide en gevolgen voor het recreatieve gebruik van dit gebied worden zoveel mogelijk beperkt door wandel- en fietspaden aan te passen.

Vervelend blijft die nattigheid natuurlijk wel voor iedereen die graag in het bos wandelt. Maar, ieder nadeel heeft z’n voordeel: de tijdelijke wateroverlast levert wel prachtige foto’s op. En met laarzen aan valt er altijd wat te wandelen in ons mooie bos! Toch liever op pad zonder laarzen? Zoek dan de hoger gelegen delen op.