Een kenmerkend element van De Slufter is dat de loop van de hoofdkreek, vooral bij de monding, steeds verplaatst. Het effect van dit kwispelen van noord naar zuid en weer om is dicht bij zee het sterkste. Daar beslaat het een gebied van ruim twee kilometer, verder het gebied in neemt dit snel af. Tussen de Hoge Dam en de Lange Dam is het nog ruim 800m.

De Slufter op Texel wil kwispelen.

Er zijn al oude gegevens van het verplaatsen van de Kleine Slufter in het mondingsgebied. De Kroniek van Eierland beschrijft in 1904: ‘Het wrak van de “Benbrack” die bij de Kleine Slufter in het zand zat kwam steeds meer bloot te liggen. De oorzaak was het verloop van de geul van de Kleine Slufter. Die nam zijn richting over het wrak wat zo een zandafname tot gevolg had.’

Kwispelen van De Sluftergeul op basis van luchtfoto’s, 1939-58 (Borg 1959) voor 1987 aangevuld door Rijkswaterstaat (RWS). In Harting, C.P., 1980 staat een versie die is aangevuld met de jaren 1968, 1970, 1974 en 1979. 1871 moet eigenlijk 1855 zijn, dit is de Hoge Dam, de stuifdijk van 1871, waardoor de Binnen Muy kon ontstaan kwam vermoedelijk wat zuidelijker op de Hoge Dam uit.

Na de Watersnoodramp 1953 was de ruimte tussen de dammen voor zover bekend het breedst, 850m. Door het plaatsen van stuifschermen in 1968 is daarna de stuifdijk richting Paal 25 weer verlengd door Rijkswaterstaat en bleef er een opening van 550m. over.

Maximale breedte monding

Rijkswaterstaat berekende welke breedte veilig is bij een extreme storm om de Zanddijk veilig te houden. De opening van de monding van De Slufter mocht niet meer dan 450m breed zijn. Op 29 maart 1974 is de opening alweer van 600m weer tot 800m gegroeid

Daarna is geprobeerd de opening in de duinen waardoor de Slufter in verbinding staat met de Noordzee te beperken tot 450m. Tussen de dammen wordt de geulwand gestabiliseerd door het aanbrengen met een polipropyleendoek waarop een rooster van rijshoutbundels was aangebracht. Waarop als ballast stortsteen is aangebracht. Bij een zware storm eind jaren 70 is dit vernield. Het materiaal is zo goed mogelijk opgeruimd door Rijkswaterstaat, maar zo nu en dan verplaats de kreek zich zo dat er nog restanten tijdelijk zichtbaar zijn.

Verleggen Slufterkreek

Omdat stabiliseren niet werkt is daarna in 1983, 1987, 1991 ,1998, 2002, 2009 en 2013 door Rijkswaterstaat en later waterschap Hoog Heemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK), de loop van de geul zo vergraven dat deze de kop van de stuifdijken niet meer erodeerde en de breedte van de opening niet toenam. Dit had tot effect dat de bocht aan de land kant van de dammen steeds verder naar het zuiden verliep en niet meer werd afgesneden. De kreek kon daardoor zelfs beide damkoppen tegelijk eroderen.

Op verzoek van Staatsbosbeheer graaft in 2009/10 HHNK een bypas en snijdt daarmee de grote bocht in De Slufter af. Hierna was alleen in 2013 verleggen van de monding nog een keer nodig, daarna bleven de koppen redelijk stabiel. Ondertussen is door HHNK bepaald dat De Slufter vrij mag kwispelen, wordt dit veel uitbundiger dan in het verleden dan kunnen er alsnog grenzen aan de bewegingsruimte worden gesteld zodra er twijfel ontstaat over de veiligheid van de Zanddijk bij de maatgevende storm.

Weer vrij kwispelen?

Er zijn drie belangrijke redenen om De Slufter weer vrij te laten kwispelen wanneer dit veilig is voor Texel:

1. Het is jammer om in een N2000-gebied met een hoge mate van natuurlijkheid meer in te grijpen dan nodig is.
2. De Slufter wordt ouder en de leefgebieden uit het jonge stadium nemen in omvang af. Een kwispelende Slufter zorgt op een natuurlijke manier voor het steeds ontstaan van pionieromstandigheden met ruimte voor de soorten die daarbij horen.
3. Het risico op verzanden verdwijnt op een natuurlijke manier (meer in een volgend blog)

HHNK en Staatsbosbeheer hebben een serie onderzoeken gestimuleerd om te onderzoeken of het veilig is om De Slufter meer ruimte om te kwispelen te geven en wat het effect op de natuur in het gebied te bepalen. Meer hierover in een volgend blog.

https://www.boswachtersblog.nl/texel/2023/01/02/de-slufter-een-prachtige-mislukte-polder-3/

https://www.boswachtersblog.nl/texel/2017/04/05/samenwerkingsovereenkomst-onderzoek-slufter-getekend/