De Slufter, een prachtige mislukte polder 4

2 januari 2023

Boswachter Erik van der Spek in Texel

Schilderij P.J. van Boxel Foto: Pieter de Vries

De Slufter op Texel is een prachtige mislukte polder. Bijna iedereen die Texel bezoekt gaat ook naar De Slufter een bekend en bijzonder natuurgebied. De één brengt er uren door, de ander bekijkt het gebied vanaf het uitkijkpunt. Dit jonge gebied had een nieuwe polder moeten worden, maar de natuurkrachten dachten er anders over.

Herhaalde pogingen dichten Kleine Slufter

In 1900 perkt Rijkswaterstaat de monding van de Kleine Slufter in, in de hoop deze geheel te kunnen sluiten. Dit wordt in 1902 voorgezet met een volledige afsluiting. Waarvoor met een smalspoor is aangelegd, waarover met paarden getrokken wagens zand transporteerden. De zee brak in het zelfde jaar door dit dijkje. In maart 1903 is geprobeerd dit gat te dichten. (Archief Texelse Courant)

Van der Burg beschrijft in de Texelse Courant van 19-06-1959: ‘In 1910 was de dijk gereed, maar sloeg meteen weer door, doordat hij van binnenuit ondermijnd werd, omdat meer duinwater hierlangs afwaterde dan men voorzien had.’

Op 12 januari 1918 meldt de Texelse Courant dat bij een bijeenkomst van een plaatselijk steuncomité onder andere opgeroepen is om als werk ten algemene nutte De Slufter droog te legen.

De dw P roept in een ingezonden brief in de Texelse Courant op 15-12-1954 op in De Slufter als nog af te sluiten, opdat een zoetwatermeer zoals het Zwanenwater zou ontstaan dat gebruikt kan worden voor de drinkwaterwinning voor mensen en vee.

Meer (stuif)dijken

Op kaartblad 9 van de kadastrale kaart uit 1873 staat als toevoeging de stuifdijk aangegeven waardoor de Binnen Muy zou ontstaan. Met vermelding: Stuifdam, aangelegd van 1871-1878; (de voor 1874 ontstane doorbraak (in het noorden) met aangekruiden grond gedigt in 1874. 30 Juni 1877 weder over 90m doorgebroken; dieper uitgeschuurd door de storm van 24 Nov 1877. Laatstelijk weder met aangekruiden grond gedicht in 1878 over circa 92 m lengte.

Volgens aantekeningen op dezelfde kaart moesten doorbraken in het Slufterdijkje in 1873 (36m) 1874 (50m)1875(46m),1876 (46m),1877 (20m), 1878 (30m) en 1881 (64m) worden gedicht. Door de aanleg van het Slufterdijkje is uiteindelijk een deel van de in 1855 gewenste inpoldering gerealiseerd. In 1884 liet het Domeinbestuur een afwateringssloot graven die via De Slufter op zee loosde. Door de kwelder van De Slufter is deze sloot verder gegraven naar de Kleine Slufter.

Kaart uit het beheerplan Duinen van Texel1991-2001 met de (stuif)dijken in de duinen ten noorden van De Koog.

De Hoge Dam, het gedeelte van de Lange Dam ten zuiden van Sluftermonding ligt wat westelijker, aan de zee zijde van De Scheer en tegen de stuifdijk van 1888 aan. De aanleg van het Slufterdijkje is van 1873 of eerder.

Recentere dijken

Na de aanleg van de laatste stuifdijk in 1925 zijn wat kleiner dijkjes aangelegd. Omstreeks 1935 een dijkje tussen De Scheer en het Vlak zonder Naam. Onbekend is waarom dit gebeurde. Tijdens de tweede Wereldoorlog sloot de bezetter de Bunkervallei af. Zo kon de zee het achterland van de Noordbatterij niet meer bereiken. Tijdens de Watersnoodramp van 1953 bereikte het zeewater via de weilanden Achtbunder en Kippenland het wandelpad door de Eierlandse Duinen. Om herhaling van het overstromen van de weilanden te voorkomen legde pachter G. Koorn enkele dijkjes aan. Andere pogingen om het kwelder gebied te verkleinen zijn niet gelukt Zo is de Bol van Dordrecht mogelijk een relict van een poging om hier een stuifdijk tussen Zanddijk en Lange Dam aan te leggen. Ook is geprobeerd om De Scheer af te dammen, mogelijk zijn de duintjes tussen De Scheer en het mondingsgebied hier een restant van.