www.boswachtersblog.nl/ Texel

Heikikkers in de Texelse duinen

7 februari 2021 Boswachter Anna Sprenkeling in Texel

Foto: Eric Menkveld

In 2020 is onderzocht hoe het met de heikikker in het Nationaal Park Duinen van Texel gaat. De laatste jaren werden ze nog maar nauwelijks gezien en dat baarde het bestuur van het Nationaal Park zorgen. Bestaat er nog wel een levensvatbare populatie?

De heikikker is een mooi, klein kikkertje en komt op Texel voornamelijk in de duinen voor. Heel kenmerkend zijn de smalle snuit en de lichte streep op de rug. In het Nederlandse duingebied komen ze alleen op Schouwen en op Texel voor. Omdat de heikikker geen echte kwaakblaas heeft, klinken de geluiden zacht. Ze worden in het vroege voorjaar voortgebracht door de dan blauw kleurende mannetjes. Het klokkende geluid wordt zo omschreven: alsof er een fles onder water wordt gehouden waaruit lucht ontsnapt.

Kerngebieden in het Nationaal Park

Tijdens het onderzoek zijn alle ondiepe plassen in het onderzochte gebied afgelopen. Hierdoor zijn twee concentraties duidelijk geworden: rond de Geul en de Muy.

Samen met Jan Witte (voormalig SBB-medewerker en enthousiast amfibieënwaarnemer) werden 131 klompen kikkerdril in het Geulgebied gevonden. In de buurt van het Pompevlak lagen er maar liefst 78 bij elkaar in een snel uitdrogende vallei. In de afgelopen zomer zijn alle plekjes nagelopen op het voorkomen van heikikkertjes. Enkele jonge dieren zijn gevonden zoals langs het westelijk Horsmeertje. In het Muygebied waren vooral de landjes van de Nederlanden, bij de boet van Hopman en de Buitenmuy succesvol. Tezamen ging het om 210 klompen dril en enkele volwassen dieren. Bij de zomerse controle werden hier een aantal heikikkertjes en een enkel bruin kikkertje aangetroffen. De bruine kikker is een soort die meestal in de dorpen voorkomt.

Afname van de heikikker

Een vergelijking met oude gegevens laat zien dat de aantallen in de Geul teruglopen. In een aantal wat diepere poelen, die voorheen ‘vol’ zaten met heikikkers, leven nu alleen groene kikkers. Zij zijn in de jaren tachtig ontsnapt uit tuinen en hebben zich daarna razendsnel over heel Texel verspreid. In de Bollekamer verdween de populatie heikikkers nagenoeg. Tien jaar geleden werden nog grote hoeveelheden dril gemeld tijdens een onderzoek van het IVN Texel. De oorzaak van deze enorme achteruitgang is niet duidelijk; het milieu is hetzelfde gebleven.

In de Muy gaat het om een gezonde populatie heikikkers. In de Bleekersvallei is mogelijk nog een kleine populatie. In de Eierlandse Duinen zijn heikikkers waarschijnlijk nooit algemeen geweest en hier stamt de laatste waarneming uit 2008. Mogelijk is de soort daar verdwenen. De populatie op Texel is kleiner geworden en verbrokkeld. We moeten ze in de gaten houden en indien mogelijk passende beschermingsmaatregelen nemen.

Het vroege voorjaar

Eind februari, als het niet vriest, ontwaken de heikikkers uit de winterslaap. Zij gaan naar plekjes toe waar ze zich kunnen voortplanten. De blauwe mannetjes zullen met een zacht klokkend geluid de vrouwtjes verleiden om het dril af te zetten en de eitjes bevruchten.

Een waarneming van heikikkers is lastig omdat de meeste plekjes diep in de reservaten liggen. Een kans op een waarneming is er rond de Horsmeertjes en langs het slag van de Nederlanden.

Tekst: Dick Schermer
reageren

geef een reactie

  • Rolf Roos
    8 februari 2021 om 17:26

    Leuk stuk Dick!

    wil je een langere versie op duinenenmensen.nl zetten incl. verspreiding in NL duin? Stuur me dan tekst!

    Groet!

    Rolf Roos