Donderdag 17 november organiseerde het Nationaal Park Duinen van Texel een Klankbordbijeenkomst. Daar kwamen een aantal vragen aan Staatsbosbeheer aan de orde. Jaap Jager kwam met het idee om in navolging van de Drentse beken ook op Texel zeeforel uit te zetten en hij vroeg voor meer ruimte voor honingbijen en de aanplant van drachtplanten hiervoor. Jan-Willem Bakker uitte zijn zorgen over het langzaam verdwijnen van schapen uit de duinen.

Zeeforel uitzetten

Zeeforel kan zich voortplanten in zandige beken, voorwaarde is wel dat in deze beken plaatselijk grindbedden aanwezig zijn (Project ‘Zeeforel Lauwersmeer’, 2014, Jan Kamman). Op Texel is de oude duinbeek Aalloop, nu Moksloot, een zandige beek. Grindbedden ontbreken hier echter en horen hier van nature ook niet thuis. Deze zouden op Texel voor kunnen komen wanneer er een beek was die in de keileemrug ontsprong.  Daarbij zou grind uit de keileem op de bodem achter blijven. Binnen het nationaal park ontbreekt het habitat van de zeeforel op natuurlijke wijze en uitzetten is daarom niet verantwoord.

Meer standplaatsen honingbijen en aanplant drachtplanten

De honingbij is geen onderdeel van de habitats van het Nationaal Park Duinen van Texel. Beperkt plaatsen van honingbijvolken als onderdeel van het recreatief medegebruik van dit natuurgebied is mogelijk.  Dit wordt toegestaan op een manier die die rekening houdt met de zeer vele wilde insecten en andere ongewervelden die afhankelijk zijn van het stuifmeel en nectar van de vele bloeiende planten in het Nationaal Park Duinen van Texel. Verbetering van het leefgebied voor wilde bijen en andere insecten buiten het Nationaal Park Duinen van Texel kan de instandhouding van het leefgebied in het Nationaal Park Duinen van Texel ondersteunen.  Een betere verbinding tussen verschillende populaties op het eiland kan hierdoor verbeteren. Voor het deel van de agrarische sector die van bestuivers afhankelijk is zal dit ook positief uitwerken. Veel onderzoeken tonen aan dat de aanwezigheid van veel wilde bijen tot een betere oogst leidt. Daarnaast zullen ook imkers hiervan kunnen profiteren door een honingopbrengst.

Schapen in de duinen

Voor Staatsbosbeheer en Defensie is de keuze of en zo ja met welk dier dan begraasd wordt een keuze die bepaald wordt door het natuurdoel dat bereikt moet worden. Grazers worden in de eerste plaats geselecteerd op hun graasgedrag. Daarna wordt gekeken of de grazers samengaat met het recreatieve gebruik van het gebied en vervolgens wordt naar de kosten gekeken. Wanneer het gewenste resultaat zonder hoge meerkosten ook met een veesoort bereikt kan worden die een cultuurhistorische binding met de streek kan dit voor Staatsbosbeheer aan deze soort de voorkeur te geven. Historisch gezien zijn de duinen van Texel vooral met schapen, maar ook met runderen beweid.

Schapen zijn voor Staatsbosbeheer nog steeds een van de mogelijke begrazers. Zo onderzoeken we de mogelijkheid om schapen in te zetten voor tijdelijke drukbegrazing op terreindelen in plaats van maaien, chopperen of branden of als vervolg beheer na een dergelijke beheersmaatregel. Dit is ook in het verleden succesvol gedaan.

Nog niet duidelijk is of de schapen in de Mokbaai terug kunnen komen. Defensie en Staatsbosbeheer bekijken de (on)mogelijkheden. Duidelijk is dat het wenselijk is om het gebied dat deze schapen begrazen in te perken tot de Mokbaai en de aangrenzende duinen. De oude situatie had verschillende nadelen:

1. Om de dieren voor controle bij elkaar te krijgen was bijvoeren met krachtvoer nodig. Dit bijvoeren leidt tot een ongewenste aanvoer van voedingsstoffen in het gebied via de mest.
2. De ontwikkeling van embryonale duintjes met biestarwegras werd ongunstig beïnvloed terwijl dit een prioritair natuurtype is.
3. Na het stoppen van de begrazing dit jaar bleken in natte duinvalleitjes moeraswespen orchis, vlees kleurige orchis, geelhartje en op één plaats zelfs de groenknolorchis in bloei te kunnen komen. Schapen eten relatief graag bloemen.

Schapen in de toekomst?

Voor het terugkomen van de schapen in de Mokbaai zal een manier gevonden moeten worden om de schapen in het gebied te houden waardoor zij rond de Mokbaai blijven en bijvoeren niet meer nodig is. Daarnaast zal deze oplossing landschappelijk en recreatief aanvaardbaar moeten zijn en moet de ingreep gefinancierd kunnen worden. Tijdens de bespreking gaven diverse mensen aan dat een extra afrastering om de schapen in de Mokbaai te behouden aanvaardbaar te vinden. Uiteraard zo goed mogelijk in het landschap ingepast.

LTO-Texel heeft in haar toekomstvisie aangegeven mogelijkheden te zien om schapen van Texelse agrariërs in te zetten voor het beheer van de duinen. We zijn erg benieuwd naar de bedachte oplossingen om het gewenste resultaat te realiseren. In 2017 zal Staatsbosbeheer haar beheersplan herzien. Het tegen het licht houden van de bestaande begrazing en de opdrachten vanuit N2000 en de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) spelen daarbij ook een rol. Ideeën vanuit de Texelse samenleving om deze doelen op een aantrekkelijke manier te realiseren zijn van harte welkom.