© Pepijn Lijklema

Gisteren waren de vallende sterren van de meteorenzwerm Perseïden goed te zien vanaf Texel. Het was een redelijk heldere nacht met af en toe een wolk. Pepijn Lijklema had een nacht doorgebracht in De Slufter om in de nachtelijke duisternis dit jaarlijkse spectakel goed te aanschouwen. “Het was erg indrukwekkend om in alle rust en stilte zoveel vallende sterren te zien met de Melkweg als achtergrond”, aldus Lijklema. Hij maakte ongeveer 200 foto’s en een korte timelaps. Rond 3:00 waren de meteoren het best te zien. “Op ongeveer de helft van de foto’s stonden één of meerdere vallende sterren. Zelfs rond 5 uur ’s ochtends zag ik plotseling nog een grote vlammende meteoor.”

Lijklema bedacht in 2009 het plan Texel te voorzien van duurzame openbare verlichting. Het uitgangspunt was om als eerste gemeente in Europa energie-neutrale verlichting te hebben, maar ook om de kernkwaliteit nachtelijke duisternis te versterken. Het plan werd dit jaar uitgevoerd. “De lichtvervuiling is sinds de uitvoering van het lichtplan zichtbaar minder geworden. Met een SQM-waarde van 22.43 is De Slufter de donkerste plek die ik ooit heb gemeten. Het is daarmee misschien wel de donkerste plek van Nederland.”

“Ik doe metingen voor het Nationaal Park Duinen van Texel, omdat we daarvan een internationaal erkend Dark Sky Park willen maken. Voor het donkerste moment wacht ik nog op een heldere nacht bij nieuwe maan.” Al jaren strijden de omgeving van het IJsselmeer, de Veluwe en de Waddeneilanden om het donkerste plekje van Nederland. “Toch is het meer dan alleen een wedstrijd, astronomen ervaren lichthinder vaak als probleem voor het waarnemen van sterren”, aldus Lijklema. Zo startte astronoom Esther Hanko vorige week nog een petitie tegen plannen van kunstenaar Daan Roosegaarde om de Afsluitdijk, één van de laatste donkere plekken van Nederland, tot een lichtmuseum te maken.

“In de grote steden mag je blij zijn als je 50 sterren met het blote oog kan zien. Op Texel zijn op nachten zoals deze meer dan 4000 sterren te zien. Ik vind het mooi als toeristen enthousiast zeggen dat ze hier tenminste nog de melkweg aan hun kinderen kunnen laten zien”, besluit Lijklema.

Termen:
SQM is de kwaliteit van de hemelhelderheid en wordt gemeten in mag/arcsec². Hoe hoger de waarde, hoe donkerder. Alles boven de 21.75 valt bij de International Dark Sky Association (IDA) in de hoogste (“golden”) categorie. Ter vergelijking: Amsterdam heeft een SQM tussen de 15 en 17. De website van darksymeter heeft een kaart van Nederland met verschillende metingen. Daar zijn de Wadden en het gebied rondom het IJsselmeer het donkerst met een SQM tussen de 21 en 22