Dat dood hout leeft en belangrijk is voor de variatie aan leven in het bos is bekend. Dat de hoeveelheid leven in het dode hout toeneemt wanneer het dode hout niet in de schaduw staat en er meer dood hout is namen we altijd aan. Het meeste leven in dood hout vinden we wanneer er veel licht door het kronendak van het bos komt en er veel dode bomen zijn. Maar veroorzaakt het een ook het ander? In bossen worden open plekken vaak veroorzaakt doordat er door een aantasting van zwammen veel bomen dood gaan. Er komt dan op het zelfde moment meer dood hout beschikbaar en meer licht in het bos, welke factor is dan het belangrijkste voor de toename aan insecten en ander leven in dit bos? De toename van dood hout, de toename van licht in het bos of de combinatie hiervan? Voor beheerders die de natuur in het bos willen versterken is dit een belangrijke vraag. Zeker voor beheerders van productiebossen die dit willen doen met de minste vermindering van houtproductie. In Zuid-Duitsland hebben onderzoekers in een productie bos gekeken wat er gebeurde wanneer verschillende hoeveelheden stammen en takken van drie verschillende soorten bomen werden toegevoegd aan 190 zonnige en beschaduwde proefplekken. Zo kon duidelijk worden wat het meest belangrijk is zon of veel hout, dit kan weer helpen bij het aanpassen van het bosbeheer.

Meer dood hout
Gedurende drie jaar is er gekeken naar het aantal soorten aan dood en verterend hout gebonden kevers en het aantal individuen voorkomen langs een gradiënt van bos van met open naar gesloten kronendak. Er blijkt een duidelijk verschil te zijn tussen de soorten samenstelling aan kevers tussen schaduwrijke en zonnige plekken. In een zonnig stuk bos neemt de soorten rijkdom aan kevers toe wanneer de hoeveelheid dood hout toeneemt. Maar in een schaduwrijk bos blijkt de diversiteit (verschillende boomsoorten) aan dood hout voor een toename aan soorten kevers te leiden. Het advies aan bosbeheerders die de soortenrijkdom van hun bos willen verbeteren is dan ook om voor een variatie aan dood hout van verschillende boomsoorten te zorgen, zowel op beschaduwde en op zonnige plaatsen. Wanneer het bos erg gesloten is bewust plaatselijk voor een open kronendak te zorgen. In het bijzonder op zonnige plekken zijn dikke stammen van groot belang en op beschaduwde plekken een variatie aan soorten dode bomen om aan veel soorten kevers en in grote aantallen een plek te bieden. Uit ander onderzoek is weer bekend dat oude kevergangen in dikke staande dode stammen in de zon weer door veel soorten bijen en wespen als nestgelegenheid worden gebruikt. Ook voor een groot aantal soorten paddenstoelen is dood hout belangrijk. In De Dennen komt langzaam een groter aandeel dood hout in het bos. Op sommige plekken regelt de natuur dit zelf; honingzwammen dode bomen en maken daarmee open plekken met veel dood hout. Bovendien krijgt de natuurlijke verjonging op deze plaatsen alle ruimte en wordt het bos steeds gevarieerder.

Boswachter Erik van der Spek

Bron: Siebold S. etal, 2016, Microclimate and habitat heterogeneity as the major drivers of beetle diversity in dead wood.