Maandag is de nieuwe Nederlandse natuurfilm Holland, Natuur in de Delta in première gegaan, in deze film spelen driedoornige stekelbaarsjes een van de hoofdrollen. Aanleiding daarvoor zijn de vistrappen voor stekelbaarsjes die Staatsbosbeheer in de Moksloot heeft aangelegd. Bij de montage zijn de beelden van de vistappen niet in de film terecht gekomen. Wel driedoornige stekelbaarsjes die op weg daar naar toe in de fuik van het NIOZ aan het begin van de Mokbaai terecht zijn gekomen. Een aantal daarvan mochten een hoofdrol spelen bij de opnamen.

De driedoornige stekelbaars brengt wanneer die er de kans toe krijgt zijn jeugd oor in zee. Volwassen stekelbaarsjes zoeken het zoete water weer op om eieren te leggen. Een echte soort van de Hollandse Delta. Als jonge vis gaan ze makkelijk met gespuid water naar zee, de dan nog heel kleine visjes kunnen gemalen redelijk veilig passeren. De terugweg is een stuk moeilijker. Tegen de stroom opzwemmen bij een gemaal is niet mogelijk en doordat ze veel groter zijn kunnen ze de schoepen van de pomp niet meer onbeschadigd passeren. Sluisdeuren sluiten tegenwoordig zo goed dat ze niet meer naar binnen kunnen zwemmen. Dit is niet alleen vervelend voor de driedoornige stekelbaarsjes. Zij kunnen niet in het zoete water komen waar ze hun eieren kunnen leggen. Ook voor vogels die stekelbaarsjes eten is dit nadelig, zij missen een voedselbron. Driedoornige stekelbaarsjes die op die in zee opgroeien zijn een keer zo lang en vijf keer zo zwaar als stekelbaarsjes die in zoetwater opgroeien. Grote stekelbaarsjes leggen meer eieren en zijn beter voedsel voor bijvoorbeeld lepelaars. Naast de stekelbaarsjes zijn er veel meer dieren die lastig uit zee het binnenwater kunnen bereiken.

Driedoornig stekelbaarsje

Vismigratie
Er zijn verschillende manieren om dit probleem op te lossen. De hevelvispassage bij De Cocksdorp is één van de eerste oplossingen die hiervoor bedacht zijn. Tegenwoordig wordt bij de aanleg van een nieuw gemaal meestal gelijk een voorziening voor vispassage aangelegd. Voor grote wateren zijn er oplossingen in ontwikkeling zoals de visrivier door de Afsluitdijk en het Kierbesluit voor het Haringvliet. Voor kleinere wateren is op Texel ook een oplossing gevonden, de vistrap voor stekelbaarsjes. Vistrappen bestonden al langer, maar waren afgestemd op zalmen en forellen. Deze grote vissen kunnen forse sprongen maken, de kleine stekelbaarsjes kunnen hun trappen niet passeren. In opdracht van Staatsbosbeheer heeft George Wintermans vistrappen voor stekelbaarsjes ontwikkeld. Deze ligt in de Moksloot en zorgt er voor dat het Pompevlak en Grote Vlak weer bereikt kunnen worden.

Vanwege de film heeft Staatsbosbeheer een wandeling van ruim 15km in het spoor van de driedoornige stekelbaars beschreven langs de Mokbaai en Moksloot. Het geurspoor van het duinwater trekt de driedoornige stekelbaarsjes in het voorjaar naar de Moksloot. Via de vistrappen kunnen ze de duinplassen bereiken. Ook Texelse lepelaars komen in de film in beeld. De afsluiting zijn beelden van een zeearend op het andere eiland dat deel uit maakt van Texel, de Razende Bol.

Boswachter Erik van der Spek, Staatsbosbeheer

Wandelroute:
https://www.boswachtersblog.nl/texel/wp-content/uploads/sites/6/2015/09/wandelroute-moksloot-texel.pdf