Na de aanleg van de Afsluitdijk veranderde de aangroeikust van Texel in een afslagkust. Honderden hectares, vooral jong duin, verdwenen in zee. Het aangroeien van de duinen voor die tijd werd stevig geholpen door het maken van stuifdijken, plaatsen van zand vangende schermen en planten van helm. De sterkste afslag in het zuiden is bestreden met strekdammen, wat het afslagproces vertraagde maar niet tot staan bracht. Op andere plaatsen is het afgeslagen duin landinwaarts gebuldozerd tot er een duindijk lag. In de jaren tachtig is er begonnen met zandsuppleties en vooral met deze maatregel is de kustafslag gestopt. Wat betekent dit voor de Duinen van Texel? Twee Staatsbosbeheer collega’s hebben de kennis van recente onderzoeken in de duinen samengevat in het prettig leesbare boek “De Natuur van de kust”. Hierin beschrijven daarin ook het effect van zandsuppleties op de natuur in de duinen.

Effect van suppleties op Texel:
• Het verlies van duinen en natte duinvalleien is gestopt. Door duinvorming op De Hors en nu ook beginnend bij de Dam van Eierland neemt de oppervlakte duin weer toe.
• De zeer grootschalig verstuiving door kustafslag is verdwenen.
• De angst voor verstuiving verdween daarmee ook.
• In de binnen duinen mogen weer stuifkuilen ontstaan.
• De zeereep hoeft niet meer krampachtig worden vastgelegd en mag dynamisch worden. Hierdoor blijft stuivend zand van af het strand niet in de zeereep hangen, het kan meer dan 500m verder nog effect hebben.

Verandering in het duin
De overstuiving met zand tot ver achter de zeereep heeft effect op de bodemsamenstelling. De bodem wordt minder zuur (lager pH) en de hoeveelheid organische stof in de bovengrond wordt kleiner.
Wanneer er veel dynamiek en overstuiving is krijgen embryonale (beginnende) duinen en witte duinen (duinen met vitale helmgroei) meer levens kans. Verder land inwaarts heeft dit effect op de grijze duinen (oudere duinen met o.a. veel korstmossen) Pioniervegetaties in de grijze duinen profiteren van overstuiving. De gesloten duingraslanden zijn hier vooral te vinden op plekken met weinig of geen overstuiving. De korstmosrijke vegetaties doen het het beste bij heel lichte overstuiving. In het Waddengebied lijkt de soortenrijkdom bij instuivend suppletie zand iets toe te nemen in het gesloten duingrasland. Soorten als hondsviooltje (voedsel voor rupsen van de zeldzame grote parelmoervlinder), gewone rolklaver (voedselplan voor de kwetsbare kleine wolbij) en mannetjes ereprijs profiteren er van. Maar mogelijk neemt de vergrassing door zandzegge toe.

Conclusie
Door de suppleties is er meer zand op het strand waar de wind vat op kan krijgen. Er ontstaan (tijdelijk) jonge duintjes en er komt vers zand in de duinen tot verachter de zeereep. De veroudering en verzuring van de grijze duinen, duinheiden en duinvalleien wordt hierdoor tegen gegaan. Wanneer kustafslag nergens (tijdelijk) meer wordt toegestaan verdwijnt er wel een belangrijk landschapvormendproces. Afslagkliffen zijn natuurlijke startpunten voor verstuiving en natuurlijke vorming van kuilen en kerven. De grijze duinen kunnen daardoor op termijn weer verstoken raken van de gewenste aanvoer van vers zand. Wanneer er soms plaatselijk gewacht wordt met suppleren tot er weer even wat duinafslag plaatsvindt kan voor de natuur in de duinen gunstig zijn.

Boswachter Erik van der Spek

Bron: Evert Jan Lammerts & Anton van Haperen, 2014, De natuur van de kust, tussen aangroei en afslag