Het is nu de tijd dat de bramen rijp worden. Bramen plukken in september en oktober is voor veel Texelaars en gasten een traditie. Emmers vol worden geplukt om direct gegeten te worden, of te worden ver-werkt tot jam of sap en er zijn vast ook mensen die er wijn van maken. De rijpe bramen zijn niet alleen voor mensen lekker, veel vogels en andere dieren leven er ook van. Zeker voor de grote groepen zangvogels die in de herfst vanuit Scandinavië over onze duinen naar het zuiden trekken, zijn de bramen, net als de bessen van vlier, lijsterbes en andere bomen en struiken, van groot belang. Vele tienduizenden merels, zanglijsters, koperwieken, zwartkoppen, enz. doen zich te goed aan dit fruit, om voldoende energie te verzamelen voor hun lange reis. Voor Staatsbosbeheer is dat de reden om de oogst te verdelen. In het Nationaal Park Duinen van Texel zijn de bramen langs de wandelpaden ook voor de mensen, maar buiten de paden enkel voor de vogels. Alleen in De Bollekamer en De Muy mag er ook buiten de paden geplukt worden: zo is er ruimte voor natuur en voor mensen.

Dauwbraam
Nu klinkt bramen alsof het om één soort gaat, maar dat is niet het geval. Het geslacht bramen bestaat in Nederland uit meerdere soorten. Het makkelijkst te herkennen is de dauwbraam: een soort die veel in het open duin voorkomt en als eerst vrucht draagt. Dauwbramen krui-pen met hun stengels over de grond en kunnen zo hele velden vormen. De naam hebben ze te danken aan hun vruchten die dofblauw berijpt zijn. De vruchten zijn relatief zuur en erg kwetsbaar. Ook de framboos is goed te herkennen. De rode vruchten van deze braam zijn op Texel niet in het wild te vinden.

Gewone- of bosbraam
De grootste variatie aan bramen is te vinden onder de gewone bramen of bosbramen. Deze soort kan onder-verdeeld worden in een groot aantal microsoorten. De meeste planten kennen kruisbestuiving: om zaden te vormen moet stuifmeel van de ene plant op de stempel van de andere terechtkomen. Daarmee worden de genen gemengd, een verandering kan dan snel geneutraliseerd worden. Bij gewone bramen komt, net als bij meer leden van de rozenfamilie, vruchtvorming voor zonder echte bevruchting. Eigenschappen worden dan alleen via de vrouwelijke lijn voortgezet. Een genetische verandering wordt dan doorgegeven. Bestuiving is in de meeste gevallen wel nodig, maar dient dan alleen om de vorming van reservevoedsel voor het zaad op gang te brengen. Voor de evolutie van de bramen is het goed dat in een paar procent van de gevallen wel een gewone bestuiving plaatsvindt. Kijk buiten eens of je verschillen tussen de braamstuiken kunt zien. Omdat bramen zich niet alleen via zaad, maar ook door wortelvorming aan stengels die op de grond komen vermenigvuldigen, zijn die verschillen zelden direct naast elkaar te vinden.

Stuifmeel, nectar en blad als voedsel
Bramen zijn op meer manieren belangrijk in de natuur. De bloemen geven voedsel aan veel wilde bijen, zweefvliegen, stuifmeel etende kevers en dagvlinders. De holle stengels bieden nestgelegenheid aan metselwespen, maskerbijen en hun parasieten. Braamstruweel beschermt jonge bomen tegen grazers. De rupsen van frambozenvlindertje en braamvlindertje leven van het blad.

Boswachter Erik van der Spek