Maandag 21 juni was het honderdvijftien jaar geleden dat Staatsbosbeheer werd opgericht. De duinen van Texel hoorden bij de vijf gebieden waar de nieuwe organisatie mee aan het werk ging. In het begin werd de ontginning van deze ‘woeste gronden’ voortgezet. Duinvalleien werden ontwaterd en veranderd in weiland; vochtige duinheiden en duinen zijn bebost voor de houtproductie. Al snel is ook natuurbescherming en het bieden van recreatiemogelijkheden onderdeel van het werk van Staatsbosbeheer.

Ontginnen
Vooral in het laatste kwart van de 19e eeuw is in Nederland het productief maken van het ‘onland’ voortvarend opgepakt. In de duinen en mientgronden op Texel zijn toen sloten gegraven, waarvan de Moksloot de langste was. Prachtige duinvalleien veranderden in weilanden. Ook de behoefte aan hout nam toe, o.a. voor de kolenmijnen, aanleg van bossen volgde. In 1895 is op Texel begonnen met de aanleg van boomkwekerijen, in 1898 zijn de eerste percelen aangeplant. Vanaf 1899 ging Staatsbosbeheer op de ingeslagen weg verder. Opzichter Klaas Min van de Heidemaatschappij werd de eerste boswachter van Staatsbosbeheer op Texel. In de duinen startten nieuwe boerenbedrijven en er was veel kunstmest nodig. Hij stimuleerde daarom de oprichting van een boerenleenbank en een inkoopcoöperatie. Niet duidelijk is of het ooit serieus de bedoeling is geweest om het hele duingebied te bebossen. Jac. P. Thijsse gaf in 1939 aan dat we waarschijnlijk eens zouden kunnen genieten van een manteling (binnenduinrandbos) van Den Hoorn tot bij Akyab, een boerderij ten noorden van De Koog.

Natuurbeheer
In 1908 stopte het veranderen van duinvalleien in weiland abrupt. Jac. P. Thijsse maakte het belang van het behoud van de duinen als natuurgebied duidelijk. Recreatie krijgt dan ook steeds meer een rol. De deelnemersbijdrage aan de excursies in de nu beschermde natuurreservaten dekken al snel de kosten van de vogelwachters. In 1926 is geleidelijk aan een groot deel van de duinen aangewezen als Staatsnatuurmonument. Uiteindelijk wordt het hele duingebied inclusief de bossen Nationaal Park en bijna volledig Natura 2000 gebied. Vanaf de jaren negentig wordt een groot deel van de gemaakte weilanden weer zo goed als mogelijk veranderd in natte duinvallei.

Recreatie
Het jonge bos is al snel belangrijk voor de Texelaars die willen recreëren. Er ontstaat een uitkijkpunt op de Fonteinsnol en nadat de bomen hoger werden, plaatste de gemeente er een uitkijktoren. De eerste kampeerder meldde zich bij de boswachter. Staatsbosbeheer begon de kampeerterreinen Kogerstrand en Loodsmansduin, die later door de gemeente zijn overgenomen. Na de Tweede Wereldoorlog komt de recreatie in een stroomversnelling. Mensen willen op steeds meer manieren recreëren in de natuur en naast wandelen en fietsen komt er vraag naar ruiterpaden, barbecueplaatsen, bosspeelplaatsen en mountainbikepaden. Staatsbosbeheer heeft op Texel ook veel kunnen doen om de toegankelijkheid van de natuurterreinen voor gehandicapten te verbeteren. Ondertussen betekent ruimte geven aan recreatie steeds vaker dat Staatsbosbeheer anderen de ruimte geeft een voorziening te realiseren, zoals de komende uitbreiding van de mountainbikeroute. Slim inrichten maakt veel mogelijk met behoud van hoge natuurwaarden. Wel kost het steeds meer inspanning om er voor te zorgen dat verschillende groepen gebruikers elkaar niet dwarszitten. Ook de komende 115 jaar blijft er uitdaging in het werk en zal er veel veranderen.

Boswachter Erik van der Spek