Het beheren van akkers behoort al heel lang tot het takenpakket van natuurbeheerders. Mogelijk gaan we hier in de toekomst op Texel ook mee aan de slag. Voorbeelden van natuurakkers in het land zijn: wildakkers om reeën en edelherten van voedsel te voorzien. Akkers waar bijzondere akkerkruiden, zoals het spiegelklokje kunnen overleven. Akkers binnen heidegebieden, waar de dieren van de hei voedingstoffen kunnen vinden die op de heide ontbreken. Zo kunnen insecten er nectar en stuifmeel vinden in de tijd dat de hei niet bloeit. Die insecten zijn vervolgens weer voedsel voor de broedvogels van de hei. De braakligregeling in de landbouw bleek foerageergebied voor in de omgeving broedende kiekendieven op te leveren. De hamsterakkers in Zuid-Limburg voor de korenwolf zijn een recente ontwikkeling. Een bijproduct van deze akkers is dat blauwe kiekendieven er gaan overwinteren. Geen bedreiging voor de korenwolf: die houdt dan een winterslaap. Maar de woelmuizen die ook van dit beheer profiteren, helpen blauwe kiekendieven de winter door. Uit onderzoek blijkt dat een van de mogelijke oorzaken van het sterk teruglopen van het aantal broedende blauwe kiekendieven is dat de sterfte in de winter te hoog is om de populatie op peil te kunnen houden. Vermindering van de wintersterfte is daarom een belangrijk punt. Daarom zijn Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Vogelbescherming in overleg om te kijken of op Texel vogelakkers te realiseren zijn.

Graan, grassen, kruiden en luzerne
Er is gelukkig al heel wat bekend over de manier waarop je deze natuurakkers moet beheren zodat ze aantrek-kelijk zijn voor overwinterende blauwe kiekendieven en andere vogels die van een dergelijk gebied houden. Ook is duidelijk dat broedvogels, zoals de steeds zeld-zamer wordende veldleeuwerik hier van kunnen gaan profiteren. De vraag is vooral: waar kunnen en mogen we de ene soort natuur ruilen voor deze akkernatuur? En hoe ziet een ‘blauwe kiekendievenakker’ er uit? Op basis van ervaringen elders lijkt een mozaïek van stroken met grassen en kruiden (stroken graan en luzerne van ongeveer elf meter breed) het meest effectief.

De stroken met grassen en kruiden en de stroken met vooral zomergraan en wat grassen en kruiden ontstaan uit hetzelfde zaaimengsel. Door ander beheer kennen ze een andere ontwikkeling. Door maaibeheer, op de helft van de oppervlakte die met dit mengsel is ingezaaid, ontwikkelt het graan zich daar niet. De grasstroken worden begin juni en half juli gemaaid op vijftien centimeter hoogte. Door het zomergraan niet te oogsten, levert dit voedsel op voor vogels en muizen, die vervolgens weer voedsel voor blauwe kiekendieven zijn. De luzerne wordt periodiek gemaaid en blijft drie jaar staan. Luzerne brengt ook stikstof in de grond, waar graan en grassen de jaren erop van profiteren. Wanneer andere planten in hinderlijke hoeveelheden gaan optreden, blijkt een jaar rammenas telen een effectieve oplossing te zijn. Tijdens de bloei is dit gewas aantrekkelijk voor insecten en in herfst en winter voor verschillende akkervogels. Met de provincie wordt overlegd over deze andere vorm van natuurbeheer, wanneer bij de uitwerking van dit idee blijkt dat het kansrijk is. Wie weet wat er mogelijk zal zijn om de overwinteringskans van blauwe kiekendieven te verbeteren en profiteren bijvoorbeeld veldleeuweriken er ook van?

Boswachter Erik van der Spek