Voor natuurgebieden is water misschien wel de meest bepalende factor voor de leefbaarheid van planten en dieren. Hoeveelheid, kwaliteit en de fluctuatie van het water bepalen met de bodem (grondsoort) en het klimaat wat waar kan leven. Bij dit soort schakels is het altijd lastig om te bepalen welke het belangrijkste is. Zeker in Nederland is water de factor die het meest door mensen beïnvloed is. De waterhuishouding buiten natuurterreinen speelt daarbij vaak een belangrijke rol, maar ook de waterhuishouding in natuurgebieden kan veel invloed op het water in de omgeving hebben. Daarom is het goed dat het Hoogheemraadschap, als verantwoordelijke voor het water, eraan werkt om de waterhuishouding voor alle functies op Texel in samenhang te beheren en waar mogelijk te verbeteren.

Grondwater
De grootste hoeveelheid water zien we niet: het grondwater. Terwijl we over vaste grond denken te lopen, wandelen we eigenlijk over water. Overal zit meer of minder water in de grond. De bovenste laag van dit grondwater is onder invloed van neerslag zoet. Dit zoete water drijft op het zoute grondwater. Hoe dik of dun die laag zoetwater is wisselt sterk. Op Texel, eiland in een zoute zee, is de zoetwaterlaag volledig afhankelijk van de neerslag die hier valt. Op het vaste land speelt ook regenwater dat elders in Europa in de bodem zakt een belangrijke rol en is de zoetwaterlaag veel groter. Zoet grondwater stroomt net als rivierwater richting zee. Op Texel is de laag zoet grondwater het dikst onder de Hoge Berg en de grote duincomplexen. Daar zitten grote bellen zoetwater. In 2000 varieerde dit van bijna 70m in De Geul tot 30m in de Eierlandse Duinen. Ook onder de Hoge Berg zit een forse bel zoetwater, ruim 60m3. In de polders is de zoetwaterlaag maar erg dun. Soms ontbreekt die zelfs nagenoeg en is er alleen de brakke overganglaag.

Meer zoetwater onder de duinen
De breedte van het duin bepaalt voor een groot deel de hoeveelheid zoetwater onder de duinen. Hoe breder het duin hoe meer water. De steeds breder wordende duinen op De Hors zorgen daar voor steeds meer grondwater. Dit is goed te zien in de valleien, waar de duinmeren steeds groter worden. Door de kustafslag zijn de duinen van de Bollekamer steeds droger geworden, gegraven sloten en de waterwinning versterkten dat proces. Ondertussen zijn veel sloten gedempt of ondieper gemaakt, is de waterwinning gestopt en voorkomen zandsuppleties verdere kustafslag. De watervoorraad wordt langzaam weer groter. Goed voor de natuur, maar ook voor de landbouw. Er is meer grondwater dat door de bodem richting de Waddenzee stroomt en in het groeiseizoen voor de gewassen beschikbaar is. Projecten van Hoogheemraadschap en Staatsbosbeheer (bijvoorbeeld langs de Tureluur en in de Ploegelanden) zorgen ervoor dat in de winter meer water naar het grondwater zakt in plaats van naar de gemalen stroomt. Er wordt nu onderzocht of er nog meer gedaan kan worden om slim met ons regenwater om te gaan. Dit in het belang van alles en iedereen waar grond- en oppervlaktewater belangrijk voor is.

Boswachter Erik van der Spek