Traditioneel is er in de herfst veel aandacht voor paddenstoelen, als deze weer massaal hun kop boven de grond steken. In de Duinen van Texel vallen vooral de grote parasolzwammen erg op: ook zonder naar paddenstoelen te zoeken, zijn ze nauwelijks te missen. Wanneer deze soort boven de grond komt, lijkt de hoed aan de lange steel wel een trommelstok. Uitgevouwen kan de hoed wel een doorsnede van 25 cm bereiken. De lichtgele tot grijsbruine hoed is bedekt met donkerbruine schubben. De plaatsjes waaraan de sporen gevormd worden zijn breed en wit tot roomkleurig. De lange slanke steel is aan de voet knolvormig verdikt. Om de steel zit een verschuifbare dubbele manchet. Het vlees van deze paddenstoel is wit. De parasolzwam kan verward worden met de knolparasolzwam, waarvan het vlees rood wordt als het aan de lucht wordt blootgesteld, net als de manchet wanneer je er op drukt. Beide soorten komen in Nederland algemeen voor.

Heksenkring
Paddenstoelen zijn de vruchten van een zwamlichaam, mycelium, dat in dit geval in de grond leeft. Vaak zijn er veel grote parasolzwammen bij elkaar te vinden. Dit komt doordat de draden van het mycelium vanaf de plek waar de sporen kiemden vandaan groeien en op de rand ervan de paddenstoelen gevormd worden. Is de grondsamenstelling rond deze plek overal gelijk, dan groeit het zwamlichaam naar alle kanten even snel. De paddenstoelen verschijnen dan in een cirkel boven de grond, de heksenkring. Meestal zal de grondsamenstelling in één of meer van de groeirichtingen veranderen. De heksenkring zal dan niet volledig zijn. Die kans wordt natuurlijk groter naar mate het mycelium ouder wordt. Een grote, gedeeltelijke heksenkring is te zien in de Westerduinen op de plek waar het Slag naar Paal 14 en de groene route elkaar kruisen. Deze kring is niet volledig en zo ruim dat je op
een trapje moet klimmen om deze te kunnen overzien.

Sporen
Onder de hoeden van de parasolzwammen is soms een stoflaag op de planten te zien. Dat zijn sporen die terwijl ze vielen niet door de wind zijn meegenomen. Waait het wel, dan kunnen de sporen heel ver worden meegenomen door de wind. Wanneer de omstandigheden ergens gunstig zijn en blijven, is de kans groot dat een paddenstoelensoort die zich er thuis voelt hier ook opduikt.

48 soorten parasolzwammen
In Nederland komen 48 soorten parasolzwammen voor. Van de grotere soorten zijn op Texel ook de rafelige parasolzwam en tepelparasolzwam bekend. De rafelige parasolzwam heeft een tot 10 cm brede hoed, die vuilwit is met grijsbruine schubben en een rafelige rand. De tot 6 cm lange steel heeft een smalle ring. Het is een matig algemene soort die wordt bedreigd. De tepelparasolzwam heeft een bolvormige hoed die tot 11 cm breed is. De hoed is wit tot crème-okerkleurig met een beige-bruin centrum. De schubben op de hoed zijn korrelig. De tot 11 cm lange steel heeft een dikke witte ring. Het is een zeldzame soort die als kwetsbaar te boek staat.

Boswachter Erik van der Spek