Een van de planten die later in de zomer bloeit, is het heelblaadje. Heelblaadjes groeien in de duinen op relatief vochtige plaatsen, in natte duinvalleien en langs randen van sloten en plassen. Het is tijdens de bloei een belangrijke nectarplant voor veel vlinders en andere insecten. Voor wilde bijen is het heelblaad-je een belangrijke bron van stuifmeel. De vrolijke gele bloemen en de vele vlinders erop maken heel-blaadjes ook erg aantrekkelijk voor mensen die van de natuur genieten.

Heelblaadjes zijn middelhoge tot hoge planten die in groepen groeien. Het laatste komt doordat ze zich, be-halve via zaad, ook via worteluitlopers vermeerderen. De plant is grijsgroen, viltig behaard en heeft een typische geur die aan vruchten of zeep doet denken. Uit het ver-takte wortelstelsel komen stevige rechtopstaande stengels, die zich alleen bovenin vertakken. De onderste bladeren zijn lancetvormig en omvatten de stengel half. De bovenste bladeren zijn driehoekig eirond met een hart- tot pijlvormige voet die de stengel omvat. De badrand is licht gezaagd en wat omgerold. De bloemen hebben een diameter van ongeveer twee centimeter. De samengestelde bloemen bestaan uit een hele serie kleine bloempjes in een bloemhoofd. De bloempjes op de schijf zijn het kleinst en hebben meeldraden en een stamper. Aan de rand staan lintbloemen die de aandacht te trekken. Zij hebben geen meeldraden of stamper en in deze bloem vormen zich dus geen zaden.

Groeiplaats
Heelblaadjes groeien op zonnige plaatsen, met eventu-eel een beetje schaduw. De bodem is vochtig, bevat hu-mus en is relatief voedselrijk, maar niet bemest. De plant wordt niet door vee gegeten en kan samen met andere planten die niet gevreten worden in hoge pollen in een begraasd gebied staan. Loopt er teveel vee, dan kunnen ze vertrapt worden. Doordat ze laat bloeien, kunnen ze zich alleen handhaven op plekken die niet jaarlijks of in de herfst worden gemaaid.

Geneeskracht
Zowel de Nederlandse naam heelblaadje als de weten-schappelijke naam Pulicária dysentérica duidt op een geneeskrachtige werking. De naam heelblaadje wijst op het gebruik van de bladeren om wonden te laten genezen. Dysentérica wijst niet op het gebruik als medicijn tegen dysenterie, maar heeft betrekking op een functie als bestrijdingsmiddel tegen de kleerluis die deze ziekte kan overbrengen: voorkomen in plaats van genezen dus. De geslachtsnaam Pulicária, vlooienkruid, wijst op het gebruik tegen vlooien.

Vlinders
Een van de vele soorten vlinders die ook op het heel-blaadje nectar zoekt, is de distelvlinder. Dit is een vlindersoort die net als trekvogels lange reizen afleggen. Ze overwinteren in Zuid-Europa, waar het na de geboorte van de eerste generatie erg droog wordt. Door naar het noorden te trekken, vinden ze betere leefgebieden. Daar worden eieren gelegd, ook door volgende generaties. In het najaar trekt een deel weer naar het zuiden om er te overwinteren. De rupsen leven, zoals de naam al zegt, op distels, maar ook op bijvoorbeeld klis en brand-netel. Behalve van nectar snoepen distelvlinders ook graag van rottend fruit. Gooi dit dus niet weg, maar leg het in de tuin om van deze vlinder te kunnen genieten.

Boswachter Erik van der Spek