Gele lissen in het Grote Vlak op Texel
Gele lis
Deze voorzomerbloeier heeft een kruipende wortelstok, waaruit een ronde vertakte stengel omhoog schiet. Uit de oksel van de stengelbladeren ontspringen de zijassen. De blauwgroene bladeren komen ongeveer even hoog als de bloemen. De lijnvormige bladeren zijn breed en zwaardvormig. Ze vormen één vlak met de stengel en hebben een plat-ruitvormige doorsnee. De meeste bladeren staan aan de voet van de stengel in een uit twee rijen bestaande schede. De bloemen van de gele lis zijn zwavel geel en staan met twee of drie exemplaren aan het einde van de hoofd- en zijassen. Tesselse namen voor gele lis zijn: saabel en haanekam.
Bijzondere bloemen.
Wanneer een bloem openstaat kan hij een middenlijn van ongeveer 10cm hebben. Ze zijn heel bijzonder gebouwd. Zo is de stijl niet alleen een voorplantingsorgaan, maar ook een bloemblad. Het opvallendst zijn de buitenste drie bloemdekslippen, die zijn breed spatelvormig. De drie binnenste bloemdekslippen zijn kort en smal en staan rechtop. Opvallender dan deze zijn de drie stijltakken, die staan schuin omhoog en zijn aan de top in twee driehoekige en uiteenwijkende gerafelde lobben gesplitst. De stempels, de plek waar het stuifmeel terecht moet komen voor de bevruchting, zitten onderaan de stijltakken. De meeldraden zitten een beetje verborgen tussen in het onderste deel van de bloem. Het honingmerk, de purperbruine streepjes, wijzen insecten de weg naar de officiële ingang van de bloem. Alleen insecten met een zuigtong van meer dan een centimeter kunnen de nectar bereiken. Hommels met een lange tong zijn dan ook de belangrijkste bestuivers.
Bestuiving
Na de bestuiving verwelkt de bloem snel. De zaden ontwikkelen zich in grote driehoekige doosvruchten. Wanneer de zaden rijp zijn gaan deze doosvruchten hangen. De rijpe zaden zijn bruin, ze zitten plat opeen gestapeld in de doosvrucht. In de zaden zitten luchtholten, waardoor ze op het water blijven drijven en zich kunnen verspreiden. De gele lis groeit op allerlei grondsoorten, maar bijna altijd met de voeten in ondiep niet of weinig stromend water. Alleen wanneer het water erg brak is dan is de groei plaats niet geschikt. Na verdroging van een groeiplaats kan de gele lis zich nog lang handhaven.
Niet alleen hommels bezoeken de bloemen van de gele lis, ook zweefvliegen zoals de snuitzweefvlieg en uiltjes komen op bezoek. Voor de bestuiving moet de lis het echter van de hommels hebben. Er zijn verschillende rupsen van nachtvlinders die van gele lissen eten.
Boswachter Erik van der Spek
geef een reactie
Stonechat and rabbit on Texel island | Dear Kitty. Some blog
[…] the Grote Vlak lake, shoveler […]
Identificatie 11 | HannahWatermanBlog HWB
[…] We wandelden op de met gesteente bedekte oever van de IJssel. De karakteristieke zandige rivierstrandjes, verdwenen in de jaren zestig. De oevers van de IJssel werden toen op grote schaal vastgelegd met zware breuksteenbestortingen. De oude zandrivier werd een steenrivier. Ik miste de typische oeverplanten. Ik wilde de Ruige Weegbree zien, of de gele Lissen, die mijn lievelingsbloemen waren. Gele lissen in het Grote Vlak op Texel. […]
Hares and shelducklings | Dear Kitty. Some blog
[…] On the railway canal bank, yellow iris flowering. About this flower on Texel island: here. […]