De donderdagavond georganiseerde 2^e kennisavond over landschap was weer erg interessant. Landschaparchitect Dirk Sijmons vertelde de vele deelnemers aan deze door Stichting Duurzaam Texel georganiseerde avond over de verschillende manieren hoe je naar het landschap kan kijken. Hij begon met beelden van een ‘bewakingscamera’ die de mythe dat God de wereld schiep en de mens Nederland onder uithaalde. Opeenvolgende kaartbeelden vanaf de tijd dat de Thames een onbetekenend zijriviertje van de Rijn was tot zo’n 1000 jaar geleden toen zee en rivieren geholpen door moerasandijvie en veenmos de basis van ons land vormden. Waarbij de keileem van de voorlaatste ijstijd in De Hoge Berg en de rest van het oude land van Texel het ankerpunt van de Nederlandse kust vormen en de vorming van Laag Holland mogelijk maakte.

Daarna liet hij zien hoe de mens steeds meer invloed kreeg op ons landschap. Eerst de ontginning van de veengebieden door de monniken. Daarna het afgraven van veen als brandstof. Vervolgens het droogmaken van de ontstane meren tot landbouwgrond met onder andere het werelderfgoed De Beemster als resultaat. Ook werden steeds meer kweldergebieden ingepolderd zoals ook op Texel. Met de komst van de kunstmest konden ook de zandgronden ontgonnen worden. Vervolgens kregen de verstedelijking en de wegen en spoorlijnen steeds meer invloed op het uiterlijk van het landschap. Tot verbazing van de meeste aanwezigen is het landschap in de provincie Drenthe het sterkst veranderd, maar evengoed nog zo aantrekkelijk dat veel mensen er gaan recreëren. Voor mij als boswachter van Staatsbosbeheer was het leuk om te horen dat Staatsbosbeheer landschaparchitect Harry Vromen daar een belangrijke rol bij heeft gespeeld. Met dit soort voorbeelden maakte hij ook duidelijk dat landschap wat hem betreft een werkwoord is.

Tot slot ging hij in op wat de vele gebruiksvormen van het landschap die goed op elkaar afgestemd moeten zijn om een aantrekkelijk landschap te behouden voor Texel aan keuze mogelijkheden oplevert. Hij schetste hoe het landschap vanuit de driehoek esthetiek – economie – ecologie benaderd kan worden. Waarbij de hoekpunten door beleid kunnen worden vastgelegd maar het vooral van belang is hoe er om wordt gegaan met het werken tussen die hoekpunten. Hoe we daar de balans vinden zal de kwaliteit van ons landschap bepalen. Doordat de omstandigheden veranderen; veranderingen op het gebied van zeewering door zeewaterstijging, ontwikkelingen in de landbouw en recreatie, verandering rond de energieproductie, etc. maakt dat we niet kunnen zeggen Texel is nu mooi we hoeven er alleen maar voor te zorgen dat we het houden zoals het is. Ook liet hij zien dat landschap op vele manieren te beleven is. Leuk was dat hier ook voorbeelden waar Staatsbosbeheer bij betrokken was zoals het beleven van de geschiedenis via het recent verschenen veldnamen rapport van de duinen tot de Texelse bruiden, een van de kunstwerken tijdens het 100-jarig jubileum van Staatsbosbeheer.

Aan het slot van de avond las Hielke Bruining nog het bekende verhaal van Jac. P. Thijsse over het verloren gaan van De Mient uit een boek van de ANWB van 1926. Bij de ontginning van de Texelse mientgronden tot bos en landbouwgrond is een onwaarschijnlijk mooi nat heidegebied verloren gegaan door ontginningen aangezet door de Staat, terwijl er nu via N2000 beheerplannen aan reparatie van deze ontginningschade moet worden gewerkt.

 De laatste kennisavond van Stichting Duurzaam Texel op maandag 21 januari gaat over de juridische aspecten van het landschap.

 Boswachter Erik van der Spek