Foto: Gerrit Bart Volgers

In de winterperiode gebeurt er veel in de zeeduinen en op het strand. Het stormt vaker en harder waardoor er hogere waterstanden zijn en de wind extra veel zand verplaatst. Vooral op de Boschplaat en de Noordsvaarder zijn de gevolgen hiervan goed zichtbaar. Het helmgras in de duinen is op veel plekken bedolven onder een laag vers strandzand. Op de Boschplaat zien we ten oosten van de Stuifdijk weer een ander effect; de zee die de kwelder bedekt met een dikke laag zand.

Stormtij en zand

Direct daar waar de Stuifdijk ophoudt (paal 27.500) zie je een grote strandvlakte. Deze loopt vanaf het strand helemaal door tot aan de Vijfde Slenk. Hoe komt dat zand hier nou, door de wind? Nee, door de zee. Bij een hoge stormvloed (paar keer per winter) staat het zeewater zo hoog dat het vanaf de Noordzee over deze vlakte en via de Vijfde slenk  naar de Waddenzee kan stromen. Tot een paar jaar geleden lagen op deze plek nog duintjes. Door de kustafslag zijn deze verdwenen. Het zand van deze afgeslagen duintjes verdween eerder met de stroming mee in zee, maar sinds het water tijdens een stormtij óver de kwelder stroomt wordt een deel van het zand op de kwelder afgezet. Als je op deze vlakte een gat graaft kan je zien dat er bovenop de kwelderplanten een zandlaag van soms wel 50 cm. dik ligt.  In totaal is de zandvlakte zo’n 12 voetbalvelden groot en bevat dus ongeveer 30.000 kubieke meter zand. Ook een groot deel van de Vijfde Slenk is compleet verzand. Zand dat anders in zee verdwenen zou zijn en nu nog op de Boschplaat ligt.

Washover

In de natuurhoek noemen we dit proces een washover, of vrij vertaald een overspoeling. Hierbij zorgt de zee voor transport van zand het eiland op en daarmee voor een stuk ophoging. Jammer genoeg is dit op deze plek bij het Amelandergat waarschijnlijk maar tijdelijk aangezien bij iedere storm wel weer en stukje strand afslaat. Deze washover voorkomt niet dat de Boschplaat afslaat, maar versnelt het proces ook niet. Maar je kan wel duidelijk zien dat we in ieder geval tot aan de volgende storm een enorme lading zand nog op het eiland hebben liggen, wat we zonder overspoeling kwijt zouden zijn geraakt. Komend voorjaar wordt het witte zand langzaam groener door zeeraket en biestarwegras. Ook kan het zomaar zijn dat vogels als de bontbekplevier en scholekster hier een plekje vinden. Tot 1 april mag je nog met de auto op het strand en kan je ‘makkelijk’ een kijkje nemen bij het Amelandergat. Ik zou zeggen: doen!

Toekomstvisie

Dit voorjaar presenteert Staatsbosbeheer de Toekomstvisie voor de Boschplaat aan eilanders en de Provincie Fryslân. Op dit moment zijn ook wij nog aan het uitzoeken hoe het toekomstige beheer er het beste uit kan gaan zien en wat wel en niet verstandig is. We doen dit met de meningen van eilanders (die vorig jaar met ons mee zijn geweest de Boschplaat) en het advies van wetenschappers als basis. Wordt vervolgd.