Een bijdrage van excursiedeelnemer Muriël Pels.

Tijdens een cursus aan de Folkshegeskoalle Schylgeralân krijgt ons groepje van tien cursisten zin om wat meer van Terschelling te ontdekken. Het wordt een bezoek aan de Hoorner eendenkooi van Staatsbosbeheer. We spreken op één van onze vrije middagen af met de vrijwillige gids van Staatsbosbeheer, Gossen Smit – op Terschelling gewoon Gossen van Jort. Al binnen enkele minuten bleek met deze excursie iets bijzonders aan de hand te zijn. Als oud-medewerker van Landschapsbeheer meende ik wat te weten over eendenkooien. Maar ik werd overbluft door de vertellingen van de geboren en getogen Terschellinger.

Terschelling komt tot leven
Gossen vertelt je als kooiker over de eenden en de eendenkooi, maar ook als eilander over de geschiedenis van het eiland en als zeevaarder over de zee. Alle prachtige informatieborden en educatieve folders ten spijt, het eilander landschap en zijn geschiedenis komen pas echt tot leven als je naar Gossen luistert.

De kooiker en zijn kooi
Wie had gedacht dat de Hoorner eendenkooi al in 1656 is aangelegd? Ik zag meteen de 18e eeuwse schilderijen voor me: kleurrijke stillevens van wilde eenden hangend boven adellijke keukentafels. Ook nooit geweten dat eendenkooien het op een eiland goed doen, omdat eenden zoet water nodig hebben (de albatros bijvoorbeeld niet, “die hangt wekenlang achter je schip”). En dat de kooiker er jaren over doet om vriendjes te worden met zijn lokeenden. Een kooiker beweegt zich kalm, vermijdt lawaai en blijft rechtop staan, zijn mensengeur camouflerend met een voor eenden nietszeggende turfrook. Een kooiker is eigenlijk een soort indiaan!

De vangst
Gossens verhaal ging over het vernuftige vangproces van de eenden, en waarom deze manier van jacht relatief weinig stress geeft voor de dieren – inclusief het prachtige verhaal hoe Gossen door zijn jachtexamen heen kwam. Hij deed het boekje open over het verpachtingsproces en de opbrengst van een eend, een pijlstaart, een smient door de jaren heen. Over de rol van eendenkooien als illegale voedselleverancier in de oorlog, en over de instandhouding ervan vandaag de dag: het beheer is minimaal, maar binnen drie dagen zou de kooi weer helemaal gebruiksklaar kunnen zijn.

De tijd vloog voorbij. Het was een prachtig verhaal, of eigenlijk meer een ervaring. Het smaakte naar meer. Hoe zou de nachtwandeling van Gossen naar het Jan Thijssenduin zijn…?

Namens alle deelnemers, Muriël Pels