Weerballon.

'Kijk, daar ligt alweer zo'n K-ballon', zegt Nicolette als we over de zuidwestpunt van het eiland lopen. De laatste dagen is het elke dag raak, vooral folieballonnen zijn blijkbaar erg in trek. Het is natuurlijk leuk, iemand verblijden met een mooie ballon met teksten als Happy Birthday of I love you maar het eindigt meestal minder leuk als die ballonnen in de natuur terecht komen. Toen we dichterbij kwamen, bleek het nu echter om iets anders te gaan.

Grommend van ergernis propten we de ballon in een vuilniszak. We kunnen op onze inventarisatierondes veel vuil niet meteen meenemen (we verzamelen het op vaste punten en halen het later op met de kar) maar ballonnen nemen we wel altijd mee. We zien regelmatig hoe de langs waaiende cadeautjes ontzettend veel verstoring onder de vogels veroorzaken. Bovendien zitten er vaak van die venijnige stukjes plastic lint aan waar vogels in verstrikt kunnen raken.

Bij deze ballon was er nog meer afval. Er was een plastic ring aan bevestigd met daaraan een soort parachute. En daar weer aan zat een paar meter vliegertouw. Waar is dit nou weer goed voor, mopperden we verder. Toen we het vliegertouw bij elkaar probeerden te ‘harken’, bleek er een kastje aan vast te zitten dat wel iets weghad van een telefoonhoorn uit het druktoetsentijdperk.

Op het apparaatje zat een roze papiertje met daarop de mededeling dat we een Radiosonde hadden gevonden die bedoeld is zur Messung meteorologischer Daten in der freien Atmosphäre. Aha, het waren de restanten van een weerballon. Hij was volgens het briefje opgelaten op 12 juni 2019 van Station 10304. Dat blijkt het weerstation in Meppen te zijn. Op het briefje wordt vervolgens gevraagd of je de weerballon na de vondst wilt opruimen en als de ballon schade heeft veroorzaakt of je moet kosten maken om het afval af te voeren kun je je vervoegen bij de Bundeswehr-Dienstleistungszentrum in München.

Dit was dus een ballon van/voor de wetenschap. Ook bij het Nederlandse KNMI wordt dagelijks in De Bilt zo’n ballon opgelaten om in de hogere luchtlagen (tussen 17 en 25 kilometer) allerlei metingen te doen.  De metingen zijn, aldus de site van de KNMI, van groot belang voor de weersverwachting op langere termijn. Daar maken we zelf natuurlijk ook dankbaar gebruik van. Maar we houden aan deze vondst ook een wat dubbel gevoel over. Het is nogal een hoop plastic afval, die sondes zijn maar eenmalig te gebruiken en moeten bij het klein chemisch afval.

Wij vonden er nu toevallig eentje op een zandplaat die we, zoals gevraagd, netjes zullen afvoeren. Maar stel dat bij de 500 weerstations die wereldwijd aan het meetnet deelnemen, dagelijks zo’n ballon wordt opgelaten, komen per jaar 182.500 weerballonresten ergens terecht. Veel daarvan zullen waarschijnlijk in zee belanden en vooral dat vlijmscherpe vliegertouw lijkt ons nogal gevaarlijk voor allerlei dieren. En ook die ballon- en plasticresten zijn niet echt fijn natuurlijk. Zou daar niet iets anders op te verzinnen zijn?

Aaldrik Pot & Nicolette Branderhorst
Vogelwachters Rottumerplaat 2019