Een kleine mantelmeeuw.

Na drie dagen zeemist kunnen we op woensdag gelukkig weer de horizon zien en breekt ‘s middags zelfs de zon door. Meteen is het een heerlijk warme dag en komen er allerlei kleurrijke verschijningen bij de drinkbak zoals een appelvink. We gaan meteen het veld in voor een vierde ronde van de broedvogelmonitoring met ‘grote meeuwen’ als extra aandachtspunt, in dit geval de zilver- en kleine mantelmeeuwen die in groten getale op het eiland broeden.

Maar zoals gezegd begon de week gehuld in mist. In zeemist welteverstaan, ook wel zeevlam genoemd. Het is een fenomeen dat met name in het voorjaar voorkomt omdat dan de temperatuur van het zeewater nog laag is. Wanneer de opgewarmde lucht van voorgaande dagen boven het koude zeeoppervlak komt ontstaat er mist of laaghangende bewolking. Op het ene moment zien we de branding nog en op het volgende moment zijn we omringd door dichte mist. Het voelt een beetje alsof we in de bergen zijn. Daar kan je soms ook ineens met je hoofd in de wolken lopen.

Broedende grote meeuwen

Maar al teveel tijd om van de bergen te dromen hadden we niet, want er lag een stevige klus op ons te wachten: het bepalen van het aantal broedende grote meeuwen. De zilver- en kleine mantelmeeuwen broeden in kolonies en nestelen door elkaar heen. Soms met hier en daar een verdwaalde stormmeeuw er tussen. Er zijn zeventien plekken die we als kolonie kunnen bestempelen. De één is een stuk groter dan de ander. De grootste die we nu in beeld hebben is ongeveer 5,5 ha en dan hebben we de grootste nog niet gehad. Die stond voor vandaag op het programma maar harde wind en regen maakte dat we niet op pad konden. Niet dat wij meteen smelten, maar de vogels hebben dan wel wat anders aan hun hoofd dan schelden op twee vogelwachters.

Van de kolonies die nu in beeld zijn, hebben we eerst de omtrek bepaald en na een steekproef de dichtheid van de nesten per hectare berekend. Nesten waar we echt ’tegenaan’ lopen, meten we in met de GPS. Daarvan noteren we het aantal eieren en de soort als we kans hebben om dat te zien want op basis van de eieren en het nest zijn zilvermeeuw en kleine mantelmeeuw niet of nauwelijks van elkaar te onderscheiden. En zo wonderlijk: voor de ene meeuw moet het eieren leggen nog beginnen terwijl er bij een ander in dezelfde kolonie al drie donzige kuikens in het nest liggen.

In het blog van 28 april schreven we dat bij een hoogwatertelling de kleine mantelmeeuwen behoorlijk in de meerderheid waren ten opzichte van de zilvermeeuwen terwijl dat bij eerdere tellingen ongeveer gelijk verdeeld was. Nu de kolonies gedetailleerd in beeld zijn en we de niet-broedende, vaak nog jonge vogels buiten beschouwing laten, zijn de kleine mantelmeeuwen inderdaad flink in oververtegenwoordigd. De verhouding is op dit moment 75% – 25%.

Wind en water

Morgen doen we het laatste deel van het eiland. Vanwege de wind en regen genieten wij vandaag vooral binnen in ons comfortabele vogelwachtershuis. De vogels om ons heen hebben het een stuk zwaarder.

Voor ons is het idee dat de ondergrondse waterbakken weer een beetje bijgevuld worden, enigszins geruststellend. We hebben eigenlijk geen idee hoe groot die watervoorraad is maar we zagen de stand de laatste weken steeds verder zakken. We merken dat zo’n directe relatie met je watervoorziening aanzet tot denken. Iedere keer als je de wc doorspoelt denk je nu, daar gaat weer vijf liter kostbaar water.

Zoals we eerder schreven wordt drink- en kookwater eens in de veertien dagen aangevoerd van de vaste wal. We verbruiken daarvan ongeveer vijftig tot zestig liter per week. Omgerekend is dat ongeveer drie kuub per jaar. Toen we even opzochten hoeveel water we jaarlijks thuis in Norg verbruiken, schrokken we ons een hoedje: zeventig kuub! Dus eigenlijk spoelen we daar zo’n 67 kuub ‘kostbaar’ drinkwater spreekwoordelijk door de gootsteen. Dat kan dus prima vervangen worden door regenwater, als je het ergens in zou kunnen opvangen.

Zeventig kuub. Dat is zeventigduizend liter oftewel een bak van zes bij zes meter en twee meter diep. Dat past net onder onze voortuin. Dan kan al dat grondwater dat nu voor onze drinkwatervoorziening wordt opgepompt gewoon in de grond blijven. Is ook weer beter voor de natuur.

Eigenlijk waren de mensen die het huis in hier in de jaren zeventig op Rottumerplaat hebben gebouwd hun tijd, noodgedwongen, ver vooruit.

Aaldrik Pot & Nicolette Branderhorst
Vogelwachters Rottumerplaat 2019